In maatschappelijke discussies worden de begrippen
liberaal en conservatief dooreen gehaald. Ze hebben overeenkomsten maar meer
verschillen. Ik geef slechts een bescheiden schets van beide fenomenen.
John Locke (1642-1704) tijdens de Verlichting, 17de en achttiende eeuw.
Liberalen wensen een zo klein mogelijke overheid ten gunste van een optimale
vrijheid voor het individu. De overheid dient beoordeeld te worden op het
handelen naar het verkregen welzijn van
burgers. In eerste instant betrof dit enkel de bescherming van de bevolking,
later uitgebreid met het recht op eigendom en het recht op sociale verzekeringen.
Liberalisme heeft het vooral over de rechten van burgers, niet over hun
plichten, die zouden immers de individuele vrijheid kunnen belemmeren. De VVD
en D66 (links-liberaal) gelden als de liberale partijen in Nederland met de
liberaal Mark Rutte veertien jaar als voorman van de VVD. JR Thorbecke
(1793-1873) heeft goed werk gedaan om het juridisch in het vat te gieten. Mark
Rutte is inderdaad herkenbaar als liberaal met veertien jaar vrijheid voor het
individu: massa-immigratie, open grenzen, overdracht van soevereiniteit aan de
Europese Unie. Rutte gaat er van uit dat de liberale waarden ‘Europese waarden’
zijn en andere EU landen dienen dús daaraan te voldoen. Veertien jaar vrijheid,
blijheid. Eenieder mag beoordelen of Nederland na die veertien jaar er op
vooruit is gegaan.
Conservatisme is zo oud als de weg naar Rome en ver
daarvoor. Conservatisme gaat uit van de gedachte dat we voor ons
maatschappelijk bestel doordrongen dienen te zijn van waarden die zich door de
eeuwen heen zich bewezen hebben, de fundamentele spirituele waarden. Dat is in
de eerste plaats de waarde van het gezin als hoeksteen van de samenleving. Eer
het moederschap. Vervolgens zijn we van ons christelijke geloof goeddeels
afgevallen, maar de christelijke waarden worden in het conservatisme hoog
gewaardeerd, zoals eert uw vader en uw moeder (tenzij dat onmogelijk wordt
gemaakt, zie Lale Gül). De genderfilosofie wordt afgewezen. Diverse filosofen
hebben zich over conservatisme gebogen waaronder Edmund Burke, Milton Friedman,
Thomas Sowell.
Natiestaat en conservatieven
op het individu, het gaat om rechten, maar vooral om plichten van het individu,
voor niets gaat de zon op: rechten moeten verworven worden. De conservatief
hecht aan de natiestaat als de entiteit die juridische, culturele en
sociaal-economische zaken afbakent ten gunste van de inwoners van de
natiestaat. Dat betekent dat de verzorgingsstaat uitsluitend voor de burgers
bedoeld is die immers het belastinggeld ervoor hebben opgebracht. Het
impliceert ook dat overdracht van soevereiniteit een ondermijning betekent van
de natiestaat en als zodanig een gruwel is voor de conservatief. De
conservatief wijst (uiteraard) de gedachte af dat de liberale waarden de
Europese waarden zijn, integendeel. Opvallend is dat Midden-Europese landen
conservatief zijn en West-Europese landen sociaal-liberaal. Daar lijkt nu enige
verandering in te komen, heel geleidelijk. Premier van Hongarije Victor Orban
is een conservatieve regeringsleider. Forum voor Democratie en de PVV kunnen
conservatieve partijen genoemd worden. Door links en liberaal worden
conservatieven uni sono voor extreem of radicaal rechts uitgescholden. Men
meent dat ze behoudend zijn, geen verandering willen, niet progressief zijn en
‘terug naar vroeger’ willen. Onzin. Ieder wenst progressie mits niet de focus
gericht is op vrijheid die de leefomgeving ondermijnt. Progressief is een lege
huls.
Wat is rechts?
Zowel liberale als conservatieve partijen worden rechts
genoemd. Voor liberale partijen is dit een onterechte benaming. Het beste
bewijs hiervoor is het veertien jarig bewind onder leiding van Mark Rutte
linkse politiek genoemd moet worden. Liberalen en conservatieven staan geheel
verschillend in de wedstrijd, zie het onoverkomelijk conflict tussen Rutte en
Orban. Dat botst alhier ook landelijk, zie de linkse stroming van de VVD die
weg wil uit het kabinet vanwege conservatief PVV. Gewetensvraagje: Wat bent u,
een liberaal of een conservatief?
.
