kwam Mario Draghi met een uitgebreide analyse over de Europese economie – het
blijft achter bij de VS en China – en met een advies: er moet 800 miljard euro
geïnvesteerd worden voor de industriesector, met name innovatie voor de
technologie. Hij noemt het een existentiële uitdaging. Wow! Heeft Draghi
gelijk?
Goede
nieuws
wilt u eerst horen: het goede of het slechte nieuws? Okay, laten we met het
goede nieuws beginnen. De EU is sinds jaar en dag het mondiaal grootste
handelsblok. Zij is de mondiaal grootste exporteur en importeur voor 100
landen. Als we de overige Europese landen daarbij optellen dan is de mondiale
handelsdominantie gigantisch. Dan komen we meteen aan een belangrijke
karaktertrek van Europa: het is een mondiaal handelsblok. Vervolgens luidt de
vraag: hoe verhoudt zich de omvang van het Europese bnp tot de VS en China?
Daar hoeft Europa geen minderwaardigheidsgevoelens over te hebben. De bnp
cijfers VS, Europa en China 2024 zijn respectievelijk schattingen (vooral
China!): 27 biljoen, 19 biljoen, 18 biljoen euro. Dus totaal Europa heeft nog
altijd een licht groter bnp dan China. China kampt met groeivertraging.
Overigens is het bnp van Nederland ruim 1 biljoen euro en staat daarmee op een
eervolle 18e plaats. Maar los van de cijfers is een sterk punt van Europa dat
het mondiaal het grootste en meest grandioze museum herbergt dat een stabiele
inkomstenbron is. Daar wordt onterecht minderwaardig over gedaan, met dank aan
onze voorvaderen.
Het probleem met Europa is de euro. In 2000 was de euro bij de start 0,92
dollar waard. In 2008 steeg de waarde naar 1,47, dus werd de bnp waarde
plotseling veel meer, om vervolgens weer te dalen met een euro naar nu 1,09
dollar. Veel van de politieke problemen binnen de EU worden veroorzaakt door de
euro. Zonder de euro zouden de EU-landen kunnen revalueren en devalueren zonder
de voortdurende transfer van geld van Noord- naar Zuid-Europa. Dat knelt
voortdurend in de samenwerking in de EU. Het leidt tot fricties en ruzie. Weg
ermee. De voorlopige conclusie is dat het wel meevalt met het economisch
overschaduwen door de VS en China.
Ricardo
Het is correct dat Europa
achterloopt met tech. De VS is daar veel beter in dan wij. Maar wat is daar mis
mee? De Italiaanse econoom David Ricardo (1772-1823) stelde dat landen voor de
internationale handel het meest profiteren van het produceren van goederen met
lage productiekosten. Uitruil tussen landen is optimaal bij vrijhandel met
wederzijds kostenvoordeel. Welnu, de VS is beter in tech, wij zijn beter in
handel. Bovendien behoort de VS tot ons bevriend cultuurgebied, dus laat dat
land doen waar zij sterk in zijn en wij waar wij sterk in zijn. De kracht van
Europa zit traditioneel in de pluriformiteit van landen en niet in de vanuit
Brussel dwangmatige uniformiteit zoals Draghi dat wil qua regelgeving.
Uniformiteit doodt de comperatieve voordelen en dus de handel. De euro dwingt
uniformiteit af en zorgt voor fricties. Ik zie aldus een negatieve rol voor de
EU als locomotief voor economische ontwikkeling. Dit gremium blokkeert dat
eerder dan dat het dit stimuleert.
Slechte
nieuws
Nu
het slechte nieuws. Europa is vooral een handelsblok en groeit en bloeit met
vrijhandel. En daar gaat het niet zo best mee. Rusland hebben we in de blokkade
gezet. We zien diverse toeleveringsroutes geblokkeerd worden vanwege politieke
verwikkelingen met Rusland en China. Vooral de Nederlandse en Duitse economieën
hebben daarmee te kampen. De Duitse economie is sterk verbonden aan China. De
Chinese import van Duitse producten is gekelderd. De zwakke Chinese
binnenlandse economie, samen met veranderende Chinese vraagvoorkeuren, komt in
Duitsland hard aan. Duitsland is duur geworden door loongroei en
energieprijzen. Het land heeft een achterstand qua tech, met name de digitale
infrastructuur; de automobielindustrie krijgt klappen. De arbeidsproductiviteit
blijft achter. Dr Klaas de Vries stelt in ESB dat onze afbouw van de
kapitaalintensieve gasvoorraad vanuit Groningen voor een algehele
productiviteitsdaling heeft gezorgd alhier omdat het onze industrie algeheel
omlaag trekt. Klopt! We zitten nu met mondiaal de hoogste energieprijzen, naast
de hoogste belastingtarieven, die nu voor het grootbedrijf nog verder omhoog
gaan. Hoe kun je nog verbaasd zijn dat de productiviteit achterblijft? Ik vind
het onbegrijpelijk dat wij een gouden energievoorraad onbenut laten. Mijn
voorkeur is om de Groningers een zeer warme handdruk te geven en de gasvoorraad
weer voluit te benutten. We lijken wel achterlijk dit niet te doen. Omlaag met
de energiekosten en belastingen!
Statushouders
Voorts wil ik graag weten wat de mogelijkheden zijn om
statushouders te benutten voor onze economie. Er is nu voorzover mij bekend
geen zicht wat hun professionele profiel is: wat kunnen zij en waarvoor kunnen
we ze inzetten? Of trekken ze onze productiviteit omlaag omdat ze geen bijdrage
kunnen leveren? We zijn zo sterk in data, maar waarom weten we dat niet.
Niet
optimistisch
Mijn
slotsom is dat Draghi het somberder voorstelt dan het feitelijk is. Hij is een
Italiaan en laadt de verdenking op zich uit de ruif van 800 miljard wil
plukken.
Het knelpunt van Europa zit vooral bij de
locomotief Duitsland. Als die locomotief terugvalt, dan hebben we echt een
probleem. Bovendien moet de internationale handel niet inzakken. Die twee
vertonen een ongunstige trend. Het derde punt is dat het euro experiment
beëindigd moet worden en mijn voorkeur is om door te pakken naar Nexit. Zie ik
niet gebeuren. Dus echt optimistisch mogen we niet zijn.
.
