In 2019 was Xi Jinping voor het laatst in Europa. Hij werd toen met veel egards ontvangen in Italië, waar hij rondleidingen kreeg in tal van Romeinse bezienswaardigheden en toegezongen werd door niemand minder dan Andrea Bocelli. Vijf jaar later is de situatie anders. Zijn vijfdaags bezoek, dat zondag begint, zal niet met veel toeters en bellen gepaard gaan. Europa staat dan ook gevoelig anders tegenover het land dan vijf jaar geleden.
De eerste halte van Xi Jinping op Europese bodem wordt Parijs, waar de Chinese president rond 16 uur landt en twee dagen zal verblijven. In de Franse hoofdstad staat maandag een ontmoeting met president Emmanuel Macron en Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen op de agenda.
Oekraïne
De verwachting is dat de oorlog in Oekraïne hét gespreksonderwerp wordt in Parijs. Door de goede banden tussen China en Rusland heeft het westen al vaker de wens uitgesproken dat Xi zich moeit en de Russische president Vladimir Poetin onder druk zet om zich terug te trekken. In het Elysée is te horen dat Macron Xi gaat aanmoedigen om “alle hefbomen te gebruiken die het ter beschikking heeft om bij te dragen tot een oplossing voor het conflict”.
Het lijkt echter weinig waarschijnlijk dat de Chinese houding tegenover de oorlog door het bezoek aan Europa zal veranderen. Daarvoor is de band tussen beiden landen te hecht en zijn ze ook economisch te belangrijke partners van elkaar. Xi heeft tot dusver ook al nagelaten om de invasie te veroordelen, en later deze maand zakt Poetin af naar China.
Handel
Zal zonder twijfel ook hoog op de agenda staan: de gespannen handelsrelaties tussen Europa en China. Frankrijk steunt een door de Europese Unie geopend onderzoek naar de dumpingprijzen waaraan Chinese elektrische wagens in Europa aangeboden worden, net als naar de staatssteun die bedrijven krijgen voor de productie van die elektrische auto’s en van windturbines, zonnepanelen, spoorwegen en meer.
Dat China daar niet mee gediend is – het heeft het over “protectionisme” -, toonde het al door een antidumpingonderzoek te lanceren naar brandewijn. Dat viseert wellicht niet toevallig vooral Franse cognac. Vermoedelijk zal Xi zijn onvrede daarover uiten tegen Macron en von der Leyen. “We moeten vooral aandringen dat de Chinese autoriteiten ons meer garanties geven over handelszaken”, zei een adviseur van het Elysée aan Reuters. Frankrijk is ook gebaat bij goede handelsrelaties met China, want er zijn al vaker problemen geweest met de export van onder meer cosmetica. Er wordt ook gefluisterd door experten dat Macron hoopt op Chinese investeringen voor een batterijfabriek voor elektrische voertuigen.
Diner
Na de gesprekken van maandag in Parijs met von der Leyen erbij, neemt Macron de Chinese president dinsdag mee naar een dorpje in de Pyreneeën waar zijn grootmoeder geboren is en dat hem na aan het hart ligt. Dat is in de eerste plaats een reactie op de theeceremonie die Macron en Xi in Guangzhou enige tijd geleden bijwoonden, in het voormalige huis van de vader van Xi.
Toch is het vooral een charmeoffensief van Macron, zegt Europa- en Chinakenner Noah Barkin bij Reuters. “Hij probeert buitenlandse leiders aan zijn zijde te krijgen door een persoonlijke band met hen op te bouwen. Maar ik hoop dat hij de illusie niet heeft dat Xi naar een sentimentele plaats brengen hem tot tranen toe zal beroeren en zal leiden tot compromissen vanuit Peking.”
Verdeeld
In Europa wordt veel meer dan vijf jaar geleden met wantrouwen gekeken in de richting van China. Het zegt veel dat andere Europese leiders, zoals de Duitse bondskanselier Olaf Scholz, beslisten niet af te zakken voor een ontmoeting. Het toont de verdeeldheid die er is tegenover China onder de 27 EU-lidstaten. “China wordt in veel Europese hoofdsteden in toenemende mate gezien als een gevaar met veel facetten”, zegt Barkin. “Maar binnen Europa is er verdeeldheid over hoe snel en hoe ver de EU moet gaan om die bezorgdheden en problemen aan te pakken, zowel op economisch als op veiligheidsvlak.” En dat is een probleem, zegt Barkin. “Alle hefbomen vliegen het raam uit als de Europese leiders verschillende boodschappen naar Xi sturen.”
Na de twee dagen in Parijs zet Xi koers richting Servië, een bezoek dat samenvalt met de 25ste verjaardag van het Navo-bombardement op de Chinese ambassade in Belgrado, en vervolgens richting Hongarije. Dat zijn twee landen die veel betere banden hebben met China en Rusland. In Hongarije zal hij premier Viktor Orban ontmoeten.
