Het werd, drie jaar geleden, aangekondigd als een prestigeproject: de bouw van een fabriek voor biobrandstoffen, in Pernis bij Rotterdam. Marjan van Loon, president-directeur van Shell Nederland, verklaarde: “Shell is op weg naar een koolstofarme toekomst. Deze investering is een belangrijke stap omdat we Shell Pernis transformeren van een traditionele raffinaderij naar een duurzaam energiepark: het Shell Energie- en Chemiepark Rotterdam. Hiermee blijft het concurrentievermogen van het complex weer vele jaren in stand. Het gaat om een investering van honderden miljoenen dollar per jaar gedurende de bouw en het project creëert honderden banen.”
Onlangs maakte Shell echter bekend dat de bouw van de fabriek ‘tijdelijk’(tot 2030) wordt stilgelegd. Volgens Shell zijn “prijsdrukkende ontwikkelingen” de reden van het stilleggen van de bouw. Het miljardenproject zou in deze tijd niet winstgevend zijn, vanwege concurrentie uit China en een dalende vraag uit Europa. Shell meent dat de vraag vanzelf weer zal toenemen vanaf 2030 en is voornemens om dan verder te gaan met de bouw.
Of zou het zo kunnen zijn dat Shell zelf is gaan twijfelen aan de ‘klimaatvriendelijkheid’ van de biobrandstoffen? In een advertentiecampagne gaf Shell hoog op over de vermeende ‘klimaatvoordelen’ van de biobrandstoffen die in Pernis zouden worden geproduceerd. Die zouden de uitstoot van broeikasgas CO2 met 90% verminderen ten opzichte van ‘gewone’ diesel. De productie van 820.000 ton per jaar zou vergelijkbaar zijn met het van de weg halen van een miljoen dieselauto’s, beweerde Shell.
Onzin, zo oordeelde een strijdbare burger die anoniem wenst te blijven. Tegenover de Reclame Code Commissie voerde hij aan dat Shell ten onrechte suggereert dat er bij de verbranding van biobrandstoffen nauwelijks CO2 vrijkomt. De Reclame Code Commissie gaf hem gelijk. Hoewel de commissie geen uitspraak deed over de vraag of biobrandstoffen in hun totale cyclus CO2-neutraal zijn, was de conclusie dat Shell’s specifieke claim niet overeind kon blijven.
“Wat veel mensen niet beseffen, is dat biobrandstoffen, die worden gemaakt uit biomassa zoals houtpellets, bij verbranding aanzienlijke hoeveelheden CO2-uitstoten”, zegt de burger. “De overheid beschouwt deze brandstoffen als ‘CO2-neutraal’ vanwege het idee dat de CO2 die vrijkomt bij verbranding eerst is vastgelegd door de planten en bomen tijdens hun groei. Dit principe van een ‘CO2-kringloop’ wordt aangevoerd om biobrandstoffen als duurzaam te bestempelen. Bomen nemen CO2 op terwijl ze groeien en geven deze weer vrij wanneer ze worden verbrand. Echter, de praktijk wijkt sterk af van deze theoretische kringloop. In werkelijkheid worden bestaande bossen vaak gekapt om hout als biobrandstof te gebruiken, wat leidt tot een directe en aanzienlijke CO2-uitstoot, zonder dat er voldoende nieuw bos wordt aangeplant om deze uitstoot te compenseren.
Bovendien komt er CO2 vrij in de verstoorde bodem en duurt het nog jaren voordat nieuw geplante bomen dezelfde hoeveelheid CO2 kunnen vastleggen. Biodiesel en biogas zijn voor 90 procent een leugen. De claims van Shell schieten me echt in het verkeerde keelgat: Hoe kun je tegen mensen zeggen dat vrachtauto’s tot 90 procent minder uitstoten, terwijl de uitstoot van biodiesel hetzelfde is als van fossiele diesel?” De kritische burger stelt dat kernenergie veel milieuvriendelijker is. “De enige kernenergiecentrale van Nederland in Borssele levert al 50 jaar schone energie, en daar hebben we nu anderhalve zeecontainer radio-actief afval van. Moet je voorstellen, met die windmolens wat voor ramp dat wordt, met alle glassplinters die in de zee en weilanden terecht komen. De erosie van de wieken en het afvalprobleem bij vervanging. Dat is nog vele malen erger dan kernafval.”
Ook binnen milieukringen is er geen consensus over de rol van biobrandstoffen. Greenpeace is inmiddels tegen biomassa.
Ondanks zijn winst, blijft de aanklager voorzichtig. “Ik voelde al snel dat mijn strijd tegen Shell ook een strijd was tegen de overheid en de EU, die biobrandstoffen gepromoot hebben als een duurzame oplossing. Ik weet dat ik dus in feite niet alleen Shell aanviel, maar dus ook de overheid. Als mensen zich realiseren dat we collectief besodemieterd worden, dan zal dat niet in goede aarde vallen bij mensen van hogerhand.” Het is de reden dat hij anoniem wenst te blijven.
Shell weigert inhoudelijk op de zaak in te gaan. Het bedrijf beweert dat er een beroep loopt tegen de uitspraak. Volgens de aanklager klopt dit niet. “Ik heb het gelijk gechekt bij de Reclame Code Commissie, die mij per ommegaande een e-mail stuurde, waarin ze schreven: ‘Als uw uitspraak gepubliceerd is op onze website is de uitspraak definitief’.”
.
