voorzitterschap van de Raad van de EU loopt van
1 juli tot 31 december 2024. Hongarije concentreert zich
tijdens het voorzitterschap op 7 thematische gebieden: versterken van het concurrentievermogen van
de EU; versterken van het defensiebeleid van de EU; een consistent
uitbreidingsbeleid, gebaseerd op verdienste; indammen van illegale migratie;
vormgeven van de toekomst van het cohesiebeleid; bevorderen van een op de
boeren gericht EU-landbouwbeleid; aanpakken van demografische uitdagingen. Er wordt veel
op Hongarije gemopperd in de EU, veelal zonder kennis van zaken over het land.
Er lijkt me alle aanleiding om de focus op dit land te zetten. Ik maak een
selectie van vier afleveringen over Hongarije. Het betreft hier een selectie
van een langer interview met prof. Lásló Máracz.
Marácz (1960)
werd geboren in Nederland uit een gezin van Hongaarse vluchtelingen. Zijn
ouders verlieten in 1956 Hongarije tijdens de Hongaarse Opstand. Hij studeerde
Oost-Europese Studies aan de Rijksuniversiteit van Groningen waar hij ook
promoveerde. Dr. László Marácz is Honorary
Professor of Gumilyov Eurasian National University en Senior Lecturer European
Studies, University of Amsterdam. Hij heeft talloze academische publicaties op zijn
naam staan waarvan vele over de Hongaarse geschiedenis. Hij ontving in 2015 een
ereprofessoraat aan de Eurasian National University in Kazakhstan. Nederland en
Hongarije onderhouden al vele jaren uitstekende relaties op het gebied van
cultuur, economie en politiek. Hongaren bewaren goede
herinneringen aan honderd jaar diplomatieke betrekkingen. Maar is er reden tot
zorg. Nederlandse kritiek op Hongarije is veelal ongefundeerd en
hypocriet,
meent László Marácz. Ik praat met hem over de Nederlands-Hongaarse
betrekkingen, de historie, de cultuur en de economie die de landen samenbindt.
Hongarije geldt als xenofoob. Het land heeft op moment van schrijven circa
350.000 Oekrainers opgenomen en het worden er snel meer. Hongarije is een
land in Centraal-Europa, van noord naar zuid doorsneden door de Donau en
grenzend aan Oostenrijk, Slowakije, Oekraïne, Roemenië, Servië, Kroatië en
Slovenië. Hongarije is lid van de Verenigde Naties, de Europese Unie, de NAVO
en de Visegrádgroep. Hongarije is van belang voor de Europese Unie.
Iedere EU lidstaat dient te begrijpen dat als je lid bent van een club men dan
aan de betreffende regels gebonden is. De EU beklaagt zich over Hongarije, de
rechtsstaat wordt geweld aan gedaan.
“Kunt u een schets geven van de Hongaarse Opstand in 1956?”
László Marácz:
“De Hongaarse Opstand was een massale
volksopstand die duurde van 23 oktober tot 10 november 1956. De opstand
ontstond spontaan en was gericht tegen het Stalinistische bewind in
de Volksrepubliek Hongarije. De opstand begon als een vreedzame
betoging van enkele duizenden studenten van de Technische universiteit van
Boedapest, die hun solidariteit betoonden met het Poolse Poznan, waar
een opstand was neergeslagen. De leuzen waren “Russen naar
huis” en “Imre Nagy aan de macht.” Inwoners van Boedapest sloten
zich aan bij de studenten, die richting het parlement gingen. Vlaggen met
het staatswapen werden neergehaald en het communistisch embleem van de
volksrepubliek werd eruit geknipt. De rode sterren op gebouwen werden
neergehaald, evenals het standbeeld van Stalin. Partijleider Erno Gero noemde
de betogers volksvijanden die er op uit waren om de macht van de
arbeidersklasse te ondergraven en “de banden tussen onze partij en de
roemrijke Sovjet-Unie te verbreken.” Het Hongaarse leger stond aan de
kant van de opstandelingen en deelde wapens uit. Betogers koelden hun woede op
kazernes van de geheime politie. Sovjettroepen moesten zich buiten Boedapest
terugtrekken. Erno Gero riep de Sovjet-Unie te hulp. Op 24 oktober vielen
betogers het parlement binnen en dwongen de regering af te treden. Gero en
premier András Hegedűs, vluchtten naar de Sovjet-Unie en Imre
Nagy (1896-1958) werd premier. De nieuwe regering trad uit
het Warschaupact. Gevangenissen lieten politieke gevangenen, onder wie
kardinaal Jozsef Mindszenty, vrij. De opstand leek te slagen, maar Sovjet tanks
maakten aan die droom een einde. Vanaf 4 november 1956 maakten ze met bruut
geweld een einde aan de opstand tegen het communistische regime die amper twee
weken had geduurd. In 1956 ontvluchtten ongeveer 200.000 Hongaren hun land. Het
neerslaan van de ‘Hongaarse Opstand’ maakte heftige reacties los in Nederland.
Een aantal Hongaren die in 1956 op de
vlucht sloegen voor de Sovjettroepen die hun land binnenvielen, werden in
Nederland met open armen ontvangen, althans door de bevolking. Kabinet Drees
III was niet enthousiast over de komst van de Hongaren vanwege de vrees van een
te groot beslag op de economie en de verzorgingsstaat in opbouw. Maar de ministers Ko
Suurhoff en Herman Witte vatten de komst van de Hongaren op als een oplossing
voor het tekort aan arbeiders in de bouw en in de mijnen waardoor het aantal
naar 3.000 opliep. Het is een
luttel aantal vergeleken met de honderdduizenden immigranten die we nadien
binnenlieten. De meeste Hongaren integreerden uitstekend, enkelen keerden terug
naar Hongarije. Dat is alweer 64 jaar geleden. Hongaren kwamen naar Nederland,
maar inmiddels doet zich een omgekeerde beweging voor. Er zijn soort
enclaves van Nederlanders die om uiteenlopende redenen uit ons land zijn
vertrokken naar Hongarije.
”Hoe ziet de profielschets van Hongarije
eruit?”
premier Viktor Orbán (1963), want “hij
heeft ons een beter leven gegeven.” Hij is hun held. En begrijpelijk, want
het land doet het uitstekend. De jaarlijkse economische groei is opmerkelijk.
Waar de EU fors in recessie gaat, beloopt de Hongaarse groei: 4,9% in 2019,
3,7% in 2020 en 3,5% 2021. De stijging van de inkomens is navenant. De
achterstand op het Westen wordt ingelopen. Maar er moet nog een inhaalslag
gepleegd worden, want geschat wordt dat circa 15% van de bevolking in armoede
leeft. De economie is opgebouwd uit 65% diensten, 31% industrie en 4% land- en
tuinbouw. Hongarije is sinds 2004 EU lid. De munteenheid is de forint, 100
forint = € 0,32. De bevolking is voor 55% Rooms-katholiek, 20% protestant
en 25% atheïst, joods, Amerikaanse christelijke genootschappen. De Nederlandse export naar Hongarije groeit
hard. In 2013 voerden we nog voor zo’n € 2,5 miljard uit, in 2018 lag dit
cijfer boven de € 4 miljard, een stijging van 57%. Ook de import uit Hongarije
steeg in diezelfde periode hard, 28% naar ruim € 2,5 miljard. Hongarije
telt 10 miljoen inwoners, waarvan 1,7 miljoen in de hoofdstad Boedapest.”
‘The best migrant is the
migrant who does not come’, Victor Orbán
.
