“Tijdelijk gesloten wegens toenemende diefstal”, staat er sinds kort bij de zelfscankassa’s van de Proxy Delhaize in Beervelde (Lochristi). Wie er boodschappen doet, moet weer gewoon langs de bemande kassa’s passeren. Want als de klanten hun producten zelf moeten scannen, doen ze dat blijkbaar niet altijd even secuur.
Bij de supermarkt zelf willen ze niet dieper ingaan op de beweegredenen, maar bij supermarktketen Delhaize benadrukken ze dat er geen sprake is van een tendens. “Het gaat om geïsoleerde gevallen, wij hebben geen intentie om ermee te stoppen”, zegt woordvoerder Sarah De Meester. “We bekijken het altijd winkel per winkel. Het is zeker iets dat we willen blijven aanbieden voor de shopbeleving.”
Derde meer diefstallen
Maar veel winkeliers herkennen de frustratie van de uitbater. “Het is een zeer grote uitdaging voor supermarkten om zelfscankassa’s rendabel te houden”, zegt voorzitter Luc Cooman van koepelorganisatie Preventie & Veiligheid, die de strijd van winkelketens tegen diefstal coördineert en analyseert en waarbij zowat 460 Belgische supermarkten aangesloten zijn. “Een aantal van onze leden houden er statistieken over bij: zij betrappen een derde méér mensen op diefstal sinds ze zelfscankassa’s hebben geïmplementeerd.”
“Velen hebben zich vergaloppeerd met de zelfscan, zeker kleine zelfstandige uitbaters”
Luc Cooman
Koepelorganisatie Preventie & Veiligheid
Niet elke diefstal wordt ontdekt, en dus rekenen supermarktketens liever in termen van omzetverlies. “Dat zie je pas bij het opmaken van de inventaris en gaat natuurlijk niet alleen over diefstallen, maar je kan er wel zaken uit afleiden. Leveranciers van kassasystemen spreken van 0,25 tot 0,3 procent meer ‘ongekend verlies’ op de omzet. In realiteit ligt het tot dubbel zo hoog. Met een omzetverlies van 0,6 procent kan het gebeuren dat het de volledige winstmarge opeet van wat er via de zelfscankassa passeert.”
Cooman waarschuwt wel. “De winkelier die ermee wil stoppen, focust zich op die diefstallen en zal er daardoor meer zien”, zegt hij. “Maar zijn bezorgdheid is correct: de marge is zijn inkomen en diefstallen gaan volledig van de marge af. Dat zelfscankassa’s een hoger risico inhouden voor diefstallen, zit een beetje ingebakken. Mensen hebben het gevoel dat ze een gokje kunnen wagen: ‘wie weet lukt het’. En het gaat natuurlijk niet altijd om diefstallen – klanten vergissen zich soms. Maar het is wel altijd bedrijfsverlies.”
“Moeilijke afweging”
“Het is een moeilijke afweging voor buurtsupers”, zegt ook Luc Ardies van koepelorganisatie Buurtsuper. “Het lijkt inderdaad dat er wat extra gevoeligheid is voor diefstal. Tegelijk leeft een buurtsupermarkt van convenience: gemak en snelheid. En dat biedt zo’n zelfscankassa wel natuurlijk. Ik denk dat veel buurtsupers klanten zouden verliezen als ze hun zelfscankassa’s zouden wegnemen.”
Zelfscankassa’s zijn voor de winkeleigenaar natuurlijk niet alleen een dienstverlening aan de klant. “Voor velen betekent het toch wel degelijk een besparing om zo’n zelfscan te zetten en er dus personeel mee uit te sparen”, zegt Ardies. “Het personeel dat je wél aan zo’n zelfscan zet, heeft dan ook meer tijd dan een drukbezette kassierster die de hele tijd moet scannen. Daar is dan dus meer tijd voor een babbeltje. Het is dus heel dubbel.”
Luc Ardies.
Luc Cooman noemt de zelfscankassa’s een ‘immature markt’. “Velen hebben zich vergaloppeerd, zeker kleine zelfstandige uitbaters. Voor hen kan 20 euro als een groot verlies aanvoelen, maar elk parket heeft momenteel zijn eigen regels over wat er wel vervolgd wordt en wat niet. We willen afspraken maken met de overheid, zodat uitbaters kunnen rekenen op vervolging vanaf een bepaalde drempel, zonder overbelasting van politie en parket. Voor kleinere winkeldiefstallen kan dan gewerkt worden met een dading.”
