Roman Gorilik is vel over been bij zijn vrijlating. — © I Want to Live
Een Oekraïense organisatie waar Russische militairen naar kunnen bellen als ze zich willen overgeven, ‘I Want to Live’, heeft foto’s gepubliceerd van een van de 75 Oekraïense gevangenen die werden geruild voor evenveel Russische krijgsgevangenen. De beelden van de uitgemergelde Roman Gorilik moeten bewijzen dat Rusland Oekraïense gevangenen foltert.
Op vrijdag 31 mei hebben Oekraïne en Rusland in 150 gevangenen geruild, 75 aan elke kant. Volgens de militaire ‘hotline’ I want to Live, een door Oekraïne opgericht project om Russische krijgsplichtigen die niet willen vechten een uitweg te bieden, is Roman Vasiliovitsj Gorilik een van hen.
Gorilik was beveiligingsbeambte in Tsjernobyl, waar hij de buiten gebrek gestelde kerncentrale diende te beschermen, en was nooit een strijdkracht in de oorlog. Vlak na de inval van Rusland in Oekraïne werd hij, samen met 168 collega’s, gevangen genomen en via Wit-Rusland naar Rusland overgebracht, meldt I Want to Live.
Vorige vrijdag is Gorilik vrijgelaten, maar ruim twee jaar in Russische gevangenschap hebben kennelijk hun sporen nagelaten. De man is vel over been en zijn lichaam vertoont meerdere blauwe plekken, vooral op zijn armen. “De toestand van Roman en andere Oekraïense krijgsgevangenen is gruwelijk en doet denken aan de donkerste pagina’s van de menselijke geschiedenis, de vernietigingskampen van de nazi’s”, schrijft I Want to Live op sociale media. (Tekst gaat verder onder de Facebook-post.)
Nog volgens I Want to Live, dat is opgericht met steun van de Oekraïense Defensie en inlichtingendienst, hebben Gorilik of de andere geruilde gevangenen tijdens hun gevangenschap nooit bezoek gekregen van onafhankelijke waarnemers van het Internationale Rode Kruis, wat indruist tegen de Conventie van Genève, die onder meer de bescherming van krijgsgevangenen regelt. “Dit gebeurt doelbewust zodat het Internationale Rode Kruis niet kan vastleggen hoe Rusland krijgsgevangenen behandelt”, klinkt het.
Volgens de organisatie zitten 89 van de 169 gevangen bewakers van de kerncentrale van Tsjernobyl nog steeds vast in Rusland en worden zij gebruikt als pasmunt om Russische krijgsgevangenen vrij te krijgen.
Unaniem over folteringen
De foto’s van Gorilik doen vermoeden dat uithongering een vast onderdeel is van het gevangenisregime voor Oekraïners in Russische strafinstellingen. Eerder getuigde de 24-jarige Mariana Tsjetsjelioek, die eveneens op 31 mei vrijkwam na twee jaar gevangenschap, dat ze amper eten kreeg in het zogeheten ‘filtratiekamp’. Ook beweerde ze dat ze er werd geslagen en fysiek en mentaal snel achteruitging. Tjetsjelioek was agente bij de lokale politie van Marioepol, de Oost-Oekraïense havenstad die na een felbevochten slag in mei 2022 in Russische handen viel. (Tekst gaat verder onder de foto.)
De Oekraïense mensenrechtencommissaris Dmitro Lubinets verklaarde kort na de gevangenenruil van vorige week dat alle teruggekeerde Oekraïners getuigden over folteringen. Een derde zou gewond zijn op het moment van hun vrijlating. Afgelopen weekend riep hij de Verenigde Naties en het Internationale Rode Kruis op om videobeelden van mishandelingen van Oekraïense krijgsgevangenen door Russische soldaten te onderzoeken. Volgens Lubinets zitten 1.700 Oekraïense burgers vast in Rusland.
