Ik omschreef dat de aandelenmarkt extreem
overgewaardeerd is en dat deelnemers van pensioenfondsen ‘in’ kunnen zijn voor
een buitengewoon ongure verrassing, vooral in het nieuwe pensioensysteem waarin
zij de beleggingsrisico’s individueel gaan dragen. Geen probleem, dan gaan zij
toch in risicomijdende obligaties beleggen?! Mispoes, de risico’s in de
obligatiemarkt zijn even groot. En alweer stammen de risico’s uit de Verenigde
Staten.
Staatsschuld VS steigert
Aankomend president Donald Trump start met een
vervelende erfenis uit het verleden. De staatsschuld van de VS is 36.000
miljard dollar ofwel 36 triljoen. Daar komt jaarlijks 1.800 miljard bij. Dat is
alleen financierbaar als de rente laag blijft. Nu is dat nog net te doen bij de
huidige rente van 3,7% maar dat wordt niet financierbaar bij een rente van 7% in
een schuld-rente spiraal naar boven. Trump wil lage belastingen. Dat betekent
dat via de begroting een lager gedeelte van de staatsschuld kan worden gedekt
door belastingen. In een ongunstig scenario zou over tien jaar al meer dan de
helft van de belastinginkomsten nodig zijn om de staatsschuld te dekken. Dan is
Trump dan allang geen president meer, wie dan leeft…
Gaat het Musk lukken?
De oplossing waar de regering Trump voor gaat is
hakken in de overheidsuitgaven. Daar is Elon Musk voor ingehuurd, of liever
gezegd hij heeft zichzelf daarvoor ingehuurd. Musk doet dat is zijn DOGE
departement, startend met een schare ambtenaren te ontslaan. Er zijn diverse
economen die betuigen dat Musk zal falen. Hij wilde eerst het budget met 2
triljoen kappen maar nu 0,5 triljoen dollar, toch nog een gigantische klus. Of
het terugdringen van overheidsuitgaven gaat lukken is de vraag, want de voorstellen
moeten door het Congres. Het is altijd makkelijker overheidsuitgaven te
verhogen dan te verminderen. Maar er is nog een gevaar voor de regering.
Grote obligatiebezitters roeren zich
De grootste obligatiebeheerders kunnen zich gaan
keren tegen Trump. Gegeven de enorme pakketten obligaties die zij bezitten
kunnen zij deze markt bespelen. Ze kunnen pakketten obligaties op de markt
gooien waardoor de rente die betaald moet worden om om nieuwe te kunnen slijten
omhooggaat. Grote obligatiebeleggers als Pimco en T Rowe Price rekenen op een
marktrente van boven 6%. Dat brengt de staatsschuld in het nauw qua
financierbaarheid. Dan is verhoging van de belastingen nodig of anders wordt nog
meer hakken in het overheidsbudget noodzakelijk. Dat zal sociale consequenties
hebben die Trump bij zijn achterban niet populairder maakt. Trump zou Powell
kunnen dwingen niet mee te gaan in renteverhogingen en de rente te verlagen.
Maar steigerende inflatie zou dan zijn deel zijn en dat was nou net wat Joe
Biden zo impopulair maakte. We zijn zeer benieuwd hoe Trump zich hieruit gaat
redden en of hem dat überhaupt gaat lukken.
Het gaat langs het randje
De slotsom is dat Trump voor een buitengewoon lastige
opgave staat. Hij wil de belastingen verlagen om de lagere stand en middenstand
te stimuleren en de economische groei aan te zwengelen. Dat gaat moeilijk samen
met een groeiende staatsschuld. De overheidsuitgaven verminderen is een
moeizame operatie. Veel is afhankelijk van de rente-ontwikkeling en hoe de
grote obligatiemarktpartijen zich gedragen. De obligatiemarkt en aandelenmarkt
zijn communicerende vaten. Het zijn de mondiaal grootste beurzen en ze communiceren
ook met Europa. Met name de Amsterdamse beurs communiceert sterk met New York.
Beurzen extreem riskant
Pensioenfondsen beleggen overwegende in aandelen en
obligaties in verhoudingen die voor deelnemers afhankelijk is van hun
specifieke lifecycle. Het mooiste scenario is dat deze beurzen in een kabbelend
lijntje naar boven gaan. Maar zo zitten ze niet in mekaar. Ze kunnen fors
bijten. De aandelenmarkt is extreem overgewaardeerd ‘by any standard’. De
obligatiemarkt ligt er extreem riskant bij. Beide risico’s stammen uit de VS,
hoewel de risico’s in de vastgoedmarkt uit China stammen. Dit is een giftig
mengsel.
Blijf weg van nieuw pensioensysteem
Het beursklimaat is onguur en per se ongeschikt voor
risicomijdende partijen zoals pensioenfondsen om hun deelnemers individueel
risico’s te laten lopen. Het is onverantwoord. Het advies luidt nogmaals om
niet verder te gaan op de heilloze weg naar het nieuwe pensioensysteem met
individueel risico. Het is geen weg met bloeiende rozen maar thans met venig
blaffende bloedhonden. Doe het niet.
Frits Bosch, econoom en socioloog, auteur van Links Verdriet.
.
