Gaat de wal het schip keren bij pensioen en arbeidsmarkt? Daar lijkt het wel op, want de knelpunten die hier opdoemen zijn enorm. Laten we het maar op ons afkomen? Wie dan leeft, die dan zorgt?
Pensioenen
We weten dat Europa aan het vergrijzen is. Zuid Europese landen vergrijzen sneller dan Noord Europese landen. Er zijn te weinig borelingen om de bevolking stabiel te houden. De vergrijzing heeft tot gevolg dat de uitgaven voor pensioenen, zorg en sociale verzorging steil toenemen. Dat drukt op het bruto nationaal product, gaande naar een kwart in 2050. Die dramatisch hoge uitgaven zorgen voor druk op de staatsschulden, die niet hoger mag zijn dan 60% van het bnp. De staatsschulden van Griekenland, Frankrijk, Italië en Portugal zijn 162%, 137%, 111%, 105%. Dat is dus ver boven datgene dat economisch gezond heet. Bovendien zullen die schulden verder toenemen door de kosten van vergrijzing. Wie dat moet betalen is bekend…
Uitbreiding van de lidstaten in de EU mag in dit verband absurd heten. In een land met sterke vergrijzing zal de innovatie afnemen waardoor de economische groei terugloopt. De ECB heeft die terugval tot nu toe vermeden door een negatieve rente. Dat was niet gratis. De schulden op de ECB-balans zijn enorm. Onduidelijk is welke druk de rente ondervindt bij toenemende vergrijzing. De opgekochte schulden op de ECB balans waren bedoeld om de rente te drukken en de economie weg te houden van recessie. Niet onlogisch lijkt dat de ECB gaat proberen de schulden weg te infleren, op kosten van burgers. Ik voeg toe dat de uitgaven voor defensie en energie hoger worden. Belastingen zullen hoger moeten worden om het nog enigszins binnen de perken te houden. De conclusie is dat de financiële positie van ons en van de EU zeer kwetsbaar is, terwijl zowel Christine Lagarde als Ursula von der Leyen politieke doelstellingen hebben in plaats van een solide economisch beleid. En dit bij effectenbeurzen die sterk overgewaardeerd zijn. Dit kan niet goed gaan. Ogen dicht en wachten tot de klap komt…
De snelle vergrijzing heeft uiteraard ook repercussies op de arbeidsmarkt.
Arbeidsmarkt
Onze arbeidsmarkt staat er zeer slecht bij. Er is ‘overal’ een groot tekort aan personeel: horeca, zorgsector, onderwijs, middenstand, bouw, kassen, etcetera. Hoe is dit mogelijk? We laten al decennia honderd duizenden immigranten binnen, waarvan vele groepen ver boven gemiddeld werkloos zijn. De integratie is weinig gelukt. Antwoord: we hebben enkel naar ‘compassie’ gekeken bij binnenlaten van migranten en niet naar ‘gebruiksnuttigheid’. Daar plukken we nu de wrange vruchten van: hoge kosten, weinig wol. Hoge criminaliteit is ons deel. Wij waren ooit koopman boven dominee. Nu zijn we geen van beiden meer. De bouw schreeuwt om bekwame bouwvakkers, maar er zijn er veel te weinig. We krijgen nu door dat onze infrastructuur belazerd slecht is.
Onze bruggen die vijftig tot honderd jaar geleden gebouwd zijn, moeten nu het vijftigvoudige qua gewicht verduren dan bedoeld was toen ze gebouwd werden. Ze moeten rap gerenoveerd worden om te vermijden dat we er niet doorzakken zoals in Genua, 2018. Maar dan moeten we bekwame onderhoudslieden hebben. Die zijn er niet! Of we moeten bouwvakkers omscholen, maar dan hebben we daar een nog groter probleem. Al die immigranten kunnen dan nergens wonen en onze starters ook niet. De arbeidsmarkt vormt een megaprobleem. Waar halen we vaklieden vandaan. Polen? Die gaan beter en dat reservoir droogt op. Ga naar India, hengel ze daarvandaan. Niet uit Afrika svp …
We hebben zitten slapen. Dat komt omdat onze politici politicologen, juristen en bedrijfskundigen zijn. Er zijn geen economen. It’s the economy stupid! Een land kan niet zonder gedegen economisch beleid. Mark Rutte begrijpt niets van economie. Hij deed maar wat bij hem opkwam. Pensioenen en arbeidsmarkt vormen twee steeds grotere knelpunten voor de naaste periode.
Prettige dag verder.
Frits Bosch is econoom en socioloog. Hij is tevens auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”. Zijn meest recente boek is Kafkaistan.
