-Frits Bosch- Is de VVD of het liberalisme morsdood?.

DoorDe Dagelijkse Standaard

mei 23, 2024 #beleid, #boek, #burgerrechten, #burgers, #CDA, #D66, #dood, #eerste, #elite, #Europa, #Feminisme, #Kaag, #kabinet, #kerk, #kiezers, #liberaal, #macht, #Mark Rutte, #markt, #Nederland, #nieuwe, #NSC, #obsessie, #overheid, #PvdA, #PVV, #Rutte, #samenwerking, #verkiezingen, #vraag, #vrijheid, #VVD, #weer

De PVV schommelt in de eerste helft van 2024 in de
peilingen tussen 45 en 50 zetels. Het is een monsterscore. De VVD scoort in de
peilingen 18 zetels nadat het in 2017 nog 33 zetels in de verkiezingen scoorde.
Het is bijna een halvering. De VVD noemt zich een liberale partij. De vraag is
of het liberalisme eenzelfde soort stervensproces meemaakt als de
sociaaldemocratie.

Het premierschap van Mark Rutte heeft er blijkbaar voor
gezorgd dat de VVD fors boven haar stand heeft geleefd gezien de plotselinge
neergang na het vertrek van Rutte 4. Deze partij heeft er in de afgelopen
decennia voor gekozen om zich te profileren als een linkse partij, eerst in
paars met de PvdA en recenter met D66. Terugkijkend mogen we stellen dat de
kabinetten Rutte rampzalig zijn geweest voor ons land. Dit geldt in het
bijzonder Rutte 4 waar de desastreuze samenwerking met Sigrid Kaag “hier scheiden
onze wegen” en het selectieve geheugen van Mark Rutte in ons geheugen is
gegrift. De VVD tuimelt omlaag en partijleider Dilan Yesilgöz redt wat er nog
te redden valt. Eerst wilde ze enkel gedogen maar ze had geen andere keuze dan
volledig aan te haken bij de PVV en zo deed ook NSC. De trend is naar rechts,
niet alleen in ons land, maar in Europa. Dat betekent snel bijsturen en de VVD
weer tot een rechtse partij maken zoals oud-partijleiders Pieter Oud, Molly
Geertsema, Edzo Toxopeus en Hans Wiegel voor ogen hadden, maar ze verloren
later van de linker vleugel van deze partij.

Is liberaal als stroming morsdood? Wat is liberaal?
Liberalen streven naar een samenleving waarin burgers grote vrijheden genieten,
zoals burgerrechten die de vrijheid van het individu beschermen en de macht van
de staat en de kerk beschermen. Het liberalisme streeft naar een vrije markt en
een bescheiden overheid. De vormgever was de Britse arts en econoom John Locke
(1632-1704), filosoof van de vroege Verlichting. Deze stroming is niet dood en
het ligt pal bij conservatisme zoals beleden door de PVV. Echter, Mark Rutte
heeft het niet als zodanig ingevuld met een verdubbeling van het
overheidsbeslag en ambtenaren en het niet beschermen van de vrije markt via
identiteitspolitiek en quota. Het doet denken aan het CDA, hetgeen een partij
is op christelijke grondslag zonder dat ‘christelijk’ te bekennen is in het
beleid. Het moraal van dit verhaal is dat als men gaat afdwalen van de eigen
grondbeginselen, de neergang is geboren hoewel soms pas vertraagd zichtbaar.

Liberalisme is niet dood, maar de vraag is of de VVD
ooit weer de grootste partij kan worden. Dat hangt vooral van het presteren van
Yesilgöz en haar partijgenoten in het nieuwe kabinet af. Kan de partij weer een
positieve bijdrage kan leveren aan ons land waardoor kiezers het weer wat
gunstiger gaan waarderen? De bestaande coalitiepartijen moeten elkaar stevig
vasthouden want links trekt alles uit de kast om pootje te haken. That’s the
deal.

Frits Bosch is econoom en socioloog. Hij is tevens auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”. Zijn meest recente boek is Kafkaistan.