Leveren satellietbeelden het ontbrekende puzzelstuk in het mysterie van Paaseiland?.

Het Paaseiland spreekt al eeuwen tot de verbeelding. Ongeveer 900 jaar geleden zetten Polynesische avonturiers er na een duizenden kilometers lange zeereis voet aan wal. Die besloten er zich te vestigen en bouwden er honderden gigantische beeldhouwwerken uit steen. Die ‘moai’ staan er vandaag nog altijd en zijn de stille getuigen van de bloeiende beschaving die er ooit geweest moet zijn.

Maar hoe die beschaving op zijn einde is gelopen op het eiland, dat is een vraag die net zozeer tot de verbeelding spreekt. Er zijn altijd al twee denkstromingen geweest. De ene gelooft dat het eiland een explosieve bevolkingsgroei gekend heeft na de komst van de Polynesiërs, die vervolgens alle grondstoffen uitgeput heeft en het eiland naar de vernieling heeft geleid. De andere ziet het anders: die meent dat het een prachtig voorbeeld is van een geïsoleerde groep mensen die er toch in geslaagd is om een zelfvoorzienend systeem te ontwikkelen waarin ze eeuwenlang kon overleven, tot er begin 18de eeuw contact kwam met Europese kolonisten.

Satellietbeelden

Wetenschappers van de Climate School in het Amerikaanse Columbia hebben een nieuwe poging gedaan om een antwoord te formuleren over waarom de inwoners van het eiland er ooit vertrokken zijn. Daarvoor gingen ze aan de slag met satellietbeelden en alle informatie die op het eiland verzameld werd, bijvoorbeeld over de landbouwpraktijken, en maakten ze ook gebruik van machine learning.

De conclusie van hun onderzoek, dat gepubliceerd werd in het wetenschappelijke blad Science Advances, is dat het eiland waarschijnlijk nooit immens bevolkt is geweest en dat een uitputting van de grondstoffen als verklaring van het einde der bewoning dus weinig waarschijnlijk is. “Er zijn allerlei stukjes bewijsmateriaal verzameld in de afgelopen 15 of 20 jaar die het instortingsverhaal weinig waarschijnlijk doen lijken”, zegt Dylan Davis, hoofdauteur van het onderzoek.

LEES OOK. Wetenschappers ontrafelen een van de grootste mysteries rond Paaseiland

Rotstuinen

Eerder onderzoek suggereerde dat met de grondstoffen op het eiland tot 17.000 mensen konden overleven, maar Davis en zijn collega’s halen dat aantal drastisch naar beneden. Zij menen dat er niet meer dan 4.000 personen zouden hebben kunnen leven, onder meer door zoete aardappelen en andere gewassen te telen. Om tot dat resultaat te komen, werd de rekenkracht van machine learning losgelaten op satelliet- en infraroodbeelden van de tuinen waar die gewassen geteeld werden. De rotstuinen, die ongeveer 0,75 vierkante kilometer groot waren, zouden ongeveer 2.000 mensen ondersteund kunnen hebben. Reken daar vis en ander voedsel uit de zee bij, en het team van Davis meent dat 3.901 mensen een realistisch aantal is.

Het Paaseiland, ook Rapa Nui genoemd, is vandaag een deel van Chili en is meer dan 2.000 kilometer verwijderd van het dichtstbijgelegen onbewoonde eiland Pitcaim. De afstand tot het Zuid-Amerikaanse vasteland bedraagt 3.700 kilometer.