Meer Fransen trekken naar de stembus: opkomst fors hoger dan normaal.

De opkomst voor de eerste ronde van de parlementsverkiezingen in Frankrijk lag zondagmiddag rond 25,9 procent. Dat is een pak hoger dan de 18,4 procent op hetzelfde tijdstip in 2022, volgens het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken. In 1997, toen de laatste vervroegde parlementsverkiezingen werden gehouden, lag de participatie op 22,74 procent op het middaguur.

Macron verraste vriend en vijand door vervroegde parlementsverkiezingen aan te kondigen, nauwelijks een uur nadat duidelijk was geworden dat het radicaal-rechtse Rassemblement National (RN) van Jordan Bardella een monsterscore had gehaald bij de Europese verkiezingen van 9 juni.

Grote gok

De aankondiging van Macron, die nog drie jaar heeft te gaan als president, kon op weinig begrip rekenen, zelfs niet binnen zijn eigen centrumrechtse Renaissance-partij. De algemene teneur in Frankrijk is dat hij een grote gok heeft genomen. Extreemrechts daarentegen wrijft zich in de handen.

In een open brief verdedigde Macron vorige week zijn beslissing. “Het was de enige mogelijke keuze”, zei hij. “Het functioneren van onze Assemblée nationale en de wanorde van de afgelopen maanden konden niet langer doorgaan”, aldus Macron, die zich profileert als alternatief voor radicaal-rechts én radicaal-links. (Lees verder onder de foto)

Op het spel staan 577 zitjes van volksvertegenwoordigers in het parlement, de Assemblée nationale. De parlementsleden worden in principe verkozen voor een termijn van vijf jaar, net als de president. In totaal hebben 410.000 Franse burgers die buiten Frankrijk wonen, al online gestemd voor de eerste ronde van de parlementsverkiezingen.

In een peiling van afgelopen weekend lag RN op kop met 35,5 procent, gevolgd door de linkse alliantie Nouveau Front Populaire, een blok van La France insoumise van Jean-Luc Mélenchon, communisten, groenen en de Parti Socialiste. Dat staat op 29,5 procent. De Renaissance-partij van Macron staat pas derde met 19,5 procent. Macron moet hopen dat Ensemble, zijn alliantie van verschillende centrumpartijen waaronder Mouvement démocrate, de grootste blijft.

Cohabitation

Volgens die peilingen zou RN van 88 naar meer dan 200 zetels gaan, terwijl Renaissance mogelijk de helft van zijn zetels kwijtspeelt. Een cohabitation, waarbij de centrumrechtse president de macht moet delen met een uiterst rechtse premier is niet onmogelijk. Daarvoor zou RN wel naar 289 zetels moeten gaan, geen sinecure. Marine Le Pen, boegbeeld van RN, stuurt aan op een cohabitation en schuift Bardella naar voor als premier.

De vorige cohabitation, tussen Jacques Chirac en zijn socialistische premier Lionel Jospin, duurde van 1997 tot 2002. (Lees verder onder de foto)

Afgelopen dinsdag was er een debat op TF1 met Gabriel Attal van Renaissance, Jordan Bardella van Rassemblement National en Manuel Bompard van La France insoumise¿. Het debat was intens en polariserend, de discussie richtte zich op de spanningen tussen president Macron en RN.

De Franse minister van Binnenlandse Zaken, Gérald Darmanin, waarschuwde vrijdag voor onrust na de verkiezingen. “Op de avond van de eerste stembusgang en ongetwijfeld ook op de avond van de tweede stembusgang, wanneer de definitieve resultaten bekendgemaakt worden, zouden ultralinks en ultrarechts van de gelegenheid kunnen gebruikmaken om een soort chaos te veroorzaken”, vertelde Darmanin vrijdag aan de omroep France Info.