Wie zichzelf na een boswandeling plichtsgetrouw controleert om ziektes te voorkomen (zie onderaan), zal het misschien al zijn opgevallen. Er worden dit jaar minder tekenbeten opgelopen.
Volksgezondheidsinstituut Sciensano heeft met ‘TekenNet’ al bijna tien jaar een platform waarop burgers hun tekenbeten kunnen registreren. Meestal gaat het daar om meer dan 8.000 tekenbeten per jaar, met een piek in mei, juni en juli.
Piek van twee weken
“Het aantal gerapporteerde tekenbeten is dit jaar eerder laag”, zegt epidemiologe Tinne Lernout, die bij Sciensano de tekenbeten opvolgt. “De risicoschaal stond dit jaar op rood tussen 20 juni en 3 juli, maar in andere jaren start die periode van hoog risico vroeger en duurt die langer. In 2023 was dat bijvoorbeeld van de laatste week van mei tot half juli.”
Een piek van twee in plaats van zeven weken dus. Dat het zo laag is, heeft verschillende redenen. De meest logische verklaring: we worden minder gebeten omdat we minder buitenkomen. “Door de regen doen we minder activiteiten buiten. En als we buiten zijn, dragen we meer bedekkende kledij”, zegt Lernout.
Slecht weer
Maar dat is niet de enige verklaring. Want die ligt deels ook bij de teken zelf. Nochtans kunnen die beter tegen regen dan tegen droogte. Dat er ook in 2023 al minder tekenbeten waren dan anders, komt door de hittegolf van juni, pal tijdens het tekenseizoen. Maar van droogte is er dit jaar alvast geen sprake.
“Om te overleven hebben teken een vochtige omgeving nodig”, zegt Lernout. “Matige regenval draagt daartoe bij, maar hevige regen kan ervoor zorgen dat teken worden weggespoeld. Ze zitten op struiken en grassen in afwachting van een passerende gastheer. Als ze door de regen naar beneden worden weggespoeld, is er minder kans dat ze iemand bijten.”
Niet altijd onschuldig
© Shutterstock
Een tekenbeet is niet altijd onschuldig. De overheid raadt daarom aan om je nog dezelfde avond te controleren als je in de natuur bent geweest. Ze kunnen bijvoorbeeld de ziekte van Lyme overdragen – in België draagt zowat 10 procent van de teken de bacterie mee. Het risico op overdracht is groter als de teek zich langer heeft vastgebeten. De ziekte komt vooral voor in Vlaams-Brabant, de Kempen en de Ardennen.
Een andere ziekte die via teken kan worden overgedragen, is tekenencefalitis. Als er overdracht is, kan dat al in de eerste minuten na de tekenbeet. Het virus kan hersenvliesontsteking veroorzaken, maar is in België nauwelijks aanwezig in teken. In 2020 waren er drie besmettingen die in België werden opgelopen, in de jaren nadien geen enkele meer. “Het rapport voor 2023 wordt later gepubliceerd, maar ook in dat jaar waren er geen lokale besmettingen”, zegt Lernout.
In de rest van Europa komt het virus wel vaker voor, en elk jaar lopen een aantal Belgen de ziekte op tijdens een reis in het buitenland. De meest recente cijfers voor de hele EU zijn van 2022: toen steeg het aantal besmettingen met 14 procent tegenover 2021. Voor mensen die tijdens de vakantie kiezen voor buitenactiviteiten in een risicoland als Oostenrijk, krijgen de raad om zich preventief te laten vaccineren. Daardoor was er in aanloop naar de zomervakantie een tijdelijk tekort aan de juniorversie van de vaccins.
