Hoe de verzorgers weten dat Marit zwanger is? Doordat ze een zwangerschapstest gedaan hebben. Dat is gewoon een urinetest zoals je die in elke supermarkt kan kopen. “Twee van onze vrouwtjes, Mia en Marit, mogen zwanger worden”, zegt Zoo-woordvoerster Ilse Segers. “Twee jaar geleden zijn we gestopt met hen de pil te geven.”
“De verzorgers trainden de dieren om op hun vraag een plasje te doen. Ze worden dan uitgebreid beloond. De dames krijgen thee en als ze dan plassen – na een kwartiertje of zo – loopt de urine in een gootje waar een potje onder staat. Nadien kunnen de verzorgers makkelijk de zwangerschapstest in dat potje steken. Dat doen ze al twee jaar elke maand. Elke keer was het super spannend of er een of twee streepjes tevoorschijn zouden komen.”
Na twee jaar zonder anticonceptie is chimpansee Marit zwanger. Ook Mia mag mama worden, maar voorlopig blijft haar zwangerschapstest negatief. — © ZOO Antwerpen/Jonas Verhulst
Telkens vruchteloos. “Tot die ene keer, enkele weekends geleden, toen was het ineens prijs. De verzorgers waren dolgelukkig en hebben onmiddellijk een foto van de positieve test in het whatsappgroepje van de verzorgers gezet. Ze waren er ontzettend blij mee, maar ze bleven ook een beetje voorzichtig en wilden wachten tot een volgende test bevestiging bracht.”
“Bij elke zwangerschap kan er nog heel wat misgaan, net als bij de geboorte zelf. Doet Marit de zwangerschap uit? Is het jong gezond? We zullen zien”
Ilse Segers
Woordvoerster Zoo Antwerpen
Ook nu blijft het nog enigszins bang afwachten. “Bij elke zwangerschap kan er nog heel wat misgaan, net als bij de geboorte zelf. Doet ze de zwangerschap uit? Is het jong gezond? We zullen zien. Een zwangerschap duurt bij een chimpansee zo’n 8,5 maanden. Maar verwacht geen dikke buik bij Marit. Ze gaat niet zichtbaar dikker worden. Je kan het vergelijken met bonobo’s. Die krijgen ook pas helemaal op het laatst een buikje, daarvoor zie je er niets van.”
De verzorgers deelden de foto van de zwangerschapstest enthousiast in hun whatsappgroep. — © ZOO Antwerpen/Jonas Verhulst
Een chimpanseebaby weegt ook maar 1,5 kilogram, dat zie je dus ook niet echt. Of chimpanseemama’s in spe misselijk worden en meer moe zijn, is niet geweten. “Dat laten ze in elk geval niet zien. In de dierenwereld is het niet slim om je kwetsbaar te tonen, ook niet bij chimpansees.”
Jaarwisseling
“Als alles goed gaat, verwachten we de geboorte van Marits kleintje tegen de jaarwisseling. Ze zal gewoon in de groep bevallen, net als in de natuur. We kijken er naar uit. Bij de gorilla’s hebben we gezien hoe zo’n jong dier voor extra dynamiek en veel speel- en zorggedrag in de groep zorgt. Daar hebben zowel de mannetjes als de vrouwtjes baat bij. Hopelijk is dat ook zo bij de chimpansees. Idealiter bestaat een groep uit verschillende generaties”, zegt de woordvoerster.
“Verwacht geen dikke buik bij Marit. Ze krijgen pas helemaal op het laatst een buikje, een chimpanseebaby weegt ook maar 1,5 kilogram”
Ilse Segers
Woordvoerster Zoo Antwerpen
De chimpanseegroep in de Antwerpse Zoo is een allegaartje van dieren, met verscheidene ondersoorten en leeftijden. Maar er waren nu toch al heel lang geen kleintjes. Enkele jaren geleden zijn er vijf extra vrouwtjes geïntroduceerd om de geslachten weer beter in evenwicht te brengen, waaronder ook twee jongedames uit Kolmarden Zoo in Zweden, Mia en Marit.
De twee arriveerden in 2020 in Antwerpen. In 2022 kreeg de Zoo van de Europese stamboekhouder van de chimpansees groen licht om de groep op een natuurlijke manier te verjongen. Zowel Mia als Marit waren kanshebbers voor het moederschap. Met hun 15 en 18 jaar zijn ze allebei nog jong, en ze hebben in hun vorige groep al geboortes meegemaakt. Ze zagen dus al moeders aan het werk en kleintjes opgroeien.
Wie is de vader?
Eerst werd geprobeerd om Mia en Marit via een subgroep te laten paren met Chita, een mannetje dat bij mensen thuis werd grootgebracht maar uiteindelijk naar de dierentuin verhuisde. Van hem is er dus nog geen DNA in de dierentuinpopulatie aanwezig, wat van hem de bevoorrechte kandidaat maakte. Dat plan mislukte, want als laagste in rang was Chita helemaal niet geïnteresseerd in de dames.
En of verzorgster Yana tevreden is met de zwangerschap van Marit. — © ZOO Antwerpen/Jonas Verhulst
Daarom werd de groep weer volledig samengezet en kregen alle mannen de kans om met de vruchtbare vrouwtjes te paren. De vader van het jong is hoogstwaarschijnlijk Tambuzi, of Tuma. Dat zijn de twee mannen die bovenaan staan in de hiërarchie. Al kan ook een van de andere mannen met Marit gepaard hebben. Hoe het precies zit, wordt pas duidelijk als het kleintje geboren is. Dan wordt op basis van enkele haartjes het DNA onderzocht.
Het is van 1992 geleden dat er nog een chimpansee geboren werd in Zoo Antwerpen. Dat waren toen Tuma en Tambuzi, toevallig nu de grootste kanshebbers op het vaderschap van dit kleintje.
Chimpansee Marit. — © ZOO Antwerpen/Jonas Verhulst
