Ambtenaren van het ministerie van Binnenlandse Zaken hebben het kabinet geadviseerd om geen gebruik te maken van de crisistoestand om het asielbeleid aan te scherpen. Uit zwartgelakte stukken die naar de Tweede Kamer zijn gestuurd, blijkt dat de ambtenaren vinden dat de crisisbepaling “onder de huidige omstandigheden niet gebruikt kan worden”. Dit advies heeft geleid tot opwinding in de Kamer en roept vragen op over de rol van ambtenaren in het politieke proces. Verschillende experts hebben benadrukt dat ambtenaren geen beleid maken, maar politiek uitvoeren. Het feit dat ambtenaren zich uitspreken tegen de asielmaatregelen van het kabinet is volgens hen een fundamentele fout en toont aan dat er sprake is van een gebrek aan democratisch bestuur. Arnon Grunberg heeft in een interview onthuld dat hij gesprekken heeft gehad met hoge ambtenaren die belast zijn met asielzaken, waarin hen werd verteld dat ze “zoveel mogelijk zand in de machine zullen strooien” om te voorkomen dat er streng asielbeleid komt. Dit voedt de discussie over het bestaan van een ‘deep state’ in Nederland.
.
