Als de politie van Eurovisiestad Malmö al een serieuze kluif had aan de beveiliging van het liedjesfeest, lijkt dat voor het sportfestijn van deze zomer in Parijs haast onbegonnen werk. De Fransen zien het groot, met een indrukwekkende openingsceremonie op de Seine als startschot. Maar met de spanningen in het Midden-Oosten die uitvloeien tot hier, slaat de stress hard toe in de lichtstad.
De Franse veiligheidsdiensten kregen al vóór 7 oktober – de dag van de terreuraanval van Hamas in Israël – grijze haren van het Seine-plan. Het is voor het eerst in de geschiedenis van de Spelen dat de openingsceremonie niet in een stadion doorgaat. De atleten zullen in boten over de rivier varen, dwars door de stad, toegejuicht door 326.000 toeschouwers.
De deelname van de Israëlische Eden Golan leidde tot het strengst beveiligde Songfestival ooit. In Malmö zaten sluipschutters op de daken en patrouilleerden honderden zwaarbewapende politieagenten op straat en rond de arena. Artiesten werden gefouilleerd en bezoekers mochten geen tassen mee naar binnen nemen. Hoe zullen ze dat in Parijs klaarspelen op het 6 kilometer lange parcours langs de Seine?
Plan B
Het aantal toeschouwers dat naar de openingsshow mag komen kijken, werd in maart al naar beneden bijgesteld. Op het water, in de lucht en op de grond worden grote veiligheidsmaatregelen getroffen, maar Franse media speculeren al maanden over een plan B. Vorige maand zei president Emmanuel Macron dat er inderdaad een plan B én plan C op tafel liggen, waarin de openingsparade bij te grote dreiging zou verhuizen naar Trocadero of het Stade de France.
Hoewel het Israelische olympisch comité, net als sommige andere delegaties, nooit erg enthousiast is geweest over het aanslaggevoelige defilé op de Seine, zei voorzitster Yael Arad: “Wij zullen er zijn”. Ze is ervan overtuigd dat Frankrijk “er alles aan zal doen om dit een veilig evenement te maken” voor “alle atleten”. Om dat te doen, heeft Frankrijk alvast andere landen om militaire steun gevraagd.
De tachtig tot negentig atleten van de Israëlische delegatie zullen ook in het olympisch dorp verblijven, benadrukte Arad. Ook dat roept vragen op. Hoe zal de sfeer zijn tussen atleten die niet ongevoelig zijn voor de oorlog in Gaza? Maar ook vragen over de beveiliging. De herinnering aan de gijzeling van Israëlische atleten door een Palestijns commando tijdens de Spelen van München in 1972 is in de huidige context aanweziger dan ooit. Elf Israëlische atleten werden toen gedood. Volgens verschillende Franse media zullen er gewapende bewakers van onder andere de Israëlische en Amerikaanse veiligheidsdiensten rondlopen in het dorp. En wat zal er gebeuren als atleten weigeren het op te nemen tegen een Israëlische tegenstander? En hoe kunnen proeven zoals de marathon of het baanwielrennen beveiligd worden? Veel vragen, maar nog weinig antwoorden.
Boycot
Net als in Malmö kwamen in Parijs en andere Franse steden al verschillende keren mensen op straat om op te roepen tot een boycot van Israël. “Ze hadden amper vier dagen nodig om te beslissen om Rusland en Wit-Rusland van de Olympische Spelen te weren na de invasie van Oekraïne”, zei Nicolas Shahshahani, een lid van de activistische groep EuroPalestine. “Maar de Israëlische delegatie verwelkomen ze met open armen.”
De Russische atleten zullen onder neutrale vlag aan de Olympische Spelen deelnemen. De betogers willen dat Israël dezelfde behandeling krijgt. Een dertigtal linkse Franse parlementsleden sloot zich aan bij die vraag. Zij stuurden een brief naar het Internationaal Olympisch Comité (IOC) met de eis dat Israël dezelfde sancties zou krijgen als Rusland, tenzij er een duurzaam staakt-het-vuren komt. Maar het IOC zegt dat er van sancties geen sprake is. President Macron steunt die beslissing en benadrukt dat er wel degelijk een verschil is met Rusland: “We kunnen niet stellen dat Israël aanvalt. Israël was het slachtoffer van een terroristische aanval, waarop het nu reageert in Gaza.”
Ook Russische dreiging
Niet alleen het conflict in Gaza doet de spanning oplopen, ook vanuit Rusland komt dreiging. Volgens de Financial Times zijn verschillende Europese inlichtingendiensten ongerust over grootschalige sabotageacties en zelfs aanvallen op het continent deze zomer. In Moskou worden de olympische sancties gezien als “ongeziene discriminatie”, wat de vrees op Russische sabotage doet toenemen. Een optie waar volgens Macron “geen twijfel” over is. In aanloop naar de Spelen gaat het aantal online desinformatiecampagnes die anti-Franse gevoelens moeten aanwakkeren nu al stevig de hoogte in. Vele daarvan kan je linken aan Moskou, zoals de internethetze rond bedwantsen die de Franse hoofdstad plagen.
President Macron gelooft er echter nog in en roept op om deze zomer – voor, tijdens en na de Spelen – de olympische vrede te bewaren. Maar die tijdelijke wereldvrede, bedacht in de oudheid om de doorgang van atleten op weg naar de Spelen te vrijwaren, werd zelden nageleefd.
