Anderhalve week na de verkiezingen vragen de liberalen aan het Vlaams Parlement dan toch nog een hertelling van de stemmen na een onwaarschijnlijke millimeterspurt in kieskring Brussel. Dat hoort De Standaard bij meerdere bronnen binnen de partij. Voor de laatste twee zetels in het Vlaams Parlement eindigden drie partijen daar op een zakdoek. Vooruit haalde er 8.458 stemmen, Vlaams Belang 8.431 en Open VLD 8.418. Daardoor haalden Vlaams Belang en Vooruit een zetel binnen, maar Open VLD niet.
Het verschil tussen Open VLD en Vlaams Belang bedroeg amper dertien stemmen. Als de Vlaamse liberalen rechtstreeks van Vlaams Belang stemmen hadden afgesnoept, dan volstonden amper zeven extra stemmen om toch een zetel binnen te halen. Dat is amper 0,009 procent van de uitgebrachte stemmen in de Brusselse kieskring voor het Vlaams Parlement.
Hoeveel onwettelijke stemmen?
Open VLD wijst daarbij op aantal onregelmatigheden in de stembureaus. Net als elders in het land kwamen er ook in kieskring Brussel verschillende meldingen van minderjarigen die ook voor de Kamer en de regionale parlementen mochten stemmen. Ten onrechte, want 16- en 17-jarigen mochten bij deze verkiezingen alleen voor het Europees Parlement stemmen. Bij de federale overheidsdienst Binnenlandse Zaken konden ze tot nu toe niet aangeven hoeveel fouten precies zijn gemaakt. “Maar we gaan ervan uit dat dit slechts in uitzonderlijke gevallen kon”, zei woordvoerder Koen Schuyten. Die uitzonderlijke gevallen konden weliswaar al voldoende zijn om het resultaat te beïnvloeden.
Of er straks effectief een hertelling komt, valt nog sterk af te wachten. Wie de resultaten van de Vlaamse verkiezingen wil betwisten, moet bezwaar indienen bij de griffier van het Vlaams Parlement. In dat geval wordt tegen 2 juli een rapport van bezwaren opgesteld, dat aan de plenaire vergadering wordt voorgelegd. Die kan dan beslissen om een commissie aan te stellen. Daar moeten de huidige leden van het Vlaams Parlement beslissen wat er moet gebeuren. “Dat kan bijvoorbeeld een hertelling zijn, of in het uiterste geval kunnen ze beslissen om verkiezingen opnieuw te laten plaatsvinden”, zei Dirk Nuyts, woordvoerder van het Vlaams Parlement, eerder al aan De Standaard.
Betwiste klachtenprocedure
Die procedure, waarbij de nieuwe parlementsleden dus zelf beoordelen of hun verkiezing correct is verlopen, ligt trouwens sterk onder vuur. In 2020 werd België omwille daarvan nog veroordeeld door het Europees mensenrechtenhof. Die uitspraak kwam er toen na een klacht van de Franstalige PVDA-politicus Germain Mugemangango. De fractieleider in het Waals Parlement spande een zaak aan wegens vermeende onregelmatigheden bij het tellen, en vroeg om de ongeldig verklaarde stemmen te hertellen. De bevoegde parlementaire commissie achtte de klacht gegrond, maar de voltallige assemblee verwierp de hertelling.
Specialisten wezen toen al op alternatieven als ultieme verkiezingsrechter, zoals het Grondwettelijk Hof, de Raad van State of een nieuw op te richten instantie. Dat kon weliswaar pas aangepast worden na de huidige verkiezingen. Als tussenoplossing vroeg Kamervoorzitster Eliane Tillieux (PS) vorig jaar wel nog een reglementswijziging aan voor het federaal parlement. Ze sprak toen over een oprichting van een “specifieke commissie”, maar gaf toe dat belangenconflicten ook daarmee niet voorkomen zouden worden.
Ook klacht van Voor U
In dat federale parlement is er intussen ook al een klacht binnengelopen van Michael Verstraeten, Oost-Vlaams lijsttrekker voor de partij Voor U. Zijn partij bleef overal onder de kiesdrempel maar Verstraeten, die eerder in coronatijden al naar voren kwam als stichter van de vzw Viruswaanzin, weigert zich daar zomaar bij neer te leggen. Hij vraagt om de verkiezingen volledig nietig te laten verklaren.
In zijn klacht haalt hij tientallen redenen aan. Zo wijst Verstraeten onder meer naar het ongelijke speelveld door de partijfinanciering, naar “discriminatie door de staatsmedia”, naar fouten bij het stemmen door minderjarigen en naar Belgen in het buitenland die hun stembiljetten te laat kregen. Volgens de procedures van het federaal parlement heeft Verstraeten ook het recht om officieel gehoord te worden. Dat zal gebeuren in een hoorzitting op 4 juli die zelfs openbaar te volgen zal zijn via een livestream op de site.