De wetgever is onbetrouwbaar als het gaat over de donorwetgeving voor organen, die conclusie kan je trekken na het lezen van de brief die het Comité Orgaandonatie Alert stuurde aan de Raad van State. En dat terwijl diezelfde Raad van State in het jaarverslag over 2023 juist oproept de vertrouwensrelatie tussen overheid en burger te verbeteren omdat anders de rechtsstaat niet goed meer functioneert.
Uit de brief van het Comité blijken zorgwekkende verschillen in aanpak tussen de verschillende landen als het gaat over donortransplantaties. Orgaandonatie Alert vraagt zich zelfs af of er mogelijk sprake is van moord. Deze vraag hebben ze voorgelegd aan het Ministerie van VWS, maar zij weigeren antwoord te geven op deze vraag. Ook is deze kwestie voorgelegd aan het Openbaar Ministerie, het Parket Generaal. Deze overheidsinstanties hebben aangegeven dat deze vraag door de wetgever beantwoord moet worden.
De wet op Orgaandonatie is opgesteld om artsen te beschermen tegen aanklachten van moord, immers zo stelt het comité, de potentiële orgaandonor wordt doodverklaard voordat de dood is ingetreden. Het ging bij invoering van de wet alleen om de dood die zou zijn ingetreden na vaststelling van de hersendood, de zogenaamde DBD-procedure.
Na aanpassing van de wet is daar nu de vaststelling van de dood op basis van circulatoire gronden bijgekomen, de DCD-procedure.
Orgaandonatie Alert vindt dat uit geen enkel stuk blijkt dat burgers door de overheid op adequate wijze worden geïnformeerd over de status van de donor.
Nergens wordt vermeld dat de doodsverklaring een juridische noodzaak heeft en dat er risico’s bestaan voor de donor, die weliswaar dood is verklaard, maar van wie het stervensproces pas begint nadat de organen worden verwijderd.
Het niet is uit te sluiten dat deze donoren zich van hun omgeving bewust zijn, maar dat zij dit niet aan de omstanders duidelijk kunnen maken.
Dat zij zich van hun omgeving bewust kunnen zijn is bekend door de getuigenissen van mensen die op het laatste moment niet als donor werden ingezet. Wereldwijd, schrijft het Comité, komen deze situaties voor!
Het comité Orgaandonatie Alert schrijft in de brief dat meer dan 50% van de orgaandonoren bestaat uit patiënten waarbij de dood mag worden vastgesteld nadat er vijf minuten geen bloedcirculatie is geconstateerd.
Nergens in de voorlichting wordt de burger erop gewezen dat bij deze patiënten -na binnenkomst in de operatiekamer- de circulatie mechanisch wordt hersteld (NRP). Ook hier worden de burgers niet gewezen op de risico’s die deze procedure met zich meebrengt.
Op een vooraf afgesproken moment wordt door een arts de patiënt afgesloten van de beademing met doel het leven van de patiënt te beëindigen. Nadat de bloedcirculatie is gestopt wordt vijf minuten gewacht en wordt vervolgens de dood vastgesteld.
In Zwitserland wachten ze 10 minuten, in Italië 20 minuten.
Duitse artsen vinden dat deze methode niet kan worden toegestaan omdat de hersenen van de donor niet de kans krijgen af te sterven. Tevens vinden zij dat de donor aan risicovol handelen wordt onderworpen door het opstarten van de circulatie.
Deze zorg blijkt terecht, want er bestaat een rapportage over een vrouw die weer zelfstandig begon te ademen of bij wie mogelijk nooit sprake is geweest van circulatiestilstand.
Eurotransplant -die zorgt voor verdeling van organen over een groot deel van Europa- mag daarom geen organen leveren aan Duitsland die op die manier zijn verkregen, maar ook niet aan Kroatië en Hongarije.
Er is op dit moment in ons land één uitzondering bij het herstellen van de circulatie en dat is als door deze donoren het hart wordt gedoneerd. Dan wordt de circulatie niet hersteld, maar wordt bij binnenkomst in de operatiekamer direct begonnen met drainage van bloed uit het lichaam en ligt het hart van de donor binnen 20 minuten kloppend in een speciale transportbox om naar een nieuwe eigenaar te gaan.
Al met het al lijkt de informatie die de overheid ter beschikking stelt aan alle kanten te rammelen. Voor wat betreft de voorwaarde van hersendood voor donatie, blijken donoren zich nog bewust te kunnen zijn van hun omgeving, dus helemaal niet gestorven te zijn.
Wat de bloedcirculatie betreft, zegt het genoeg dat Duitse artsen helemaal niet meegaan in de gedachte dat de donoren na het stoppen van de bloedcirculatie überhaupt al gestorven zijn.
Een betrouwbare overheid zal deze gegevens delen met de burger, met wie hij immers het beste voorheeft !?
Comité Orgaandonatie alert
Rob Vellekoop, 20 april 2024
