Op donderdag 28 maart, rond 12.20 uur, verscheen op BabyTV plots een paar seconden een lichtgrijs beeld in plaats van de gewone uitzending. Meteen daarna volgde een close-up van de Russische propaganda-zanger Oleg Gazmanov en begon zijn gezang:
“Zo is het altijd geweest in Rusland: hoe hoger de druk, hoe sterker het beton. En wanneer de natie een dreiging tegemoet gaat, wordt het Moederland als een monoliet. Vandaag, net zoals in vroegere tijden, wordt het staal van het Moederland weer getemperd, in de haard van de overwinning!”
Beelden uit de clip ‘Vooruit Rusland’, uitgezonden terwijl BabyTv korte tijd gehackt was. — © nos
Voor de doorsneekijker van BabyTV zal de Russische tekst van Gazmanovs hit Vooruit, Rusland moeilijk te begrijpen zijn geweest. De zender, die eigendom is van The Walt Disney Company, richt zich op kinderen onder de drie jaar. Maar door de beeldtaal was snel duidelijk dat iets niet pluis zat. Naast Gazmanov begonnen soldaten te marcheren, meteen daarop volgden beelden van het Rode Leger tijdens de Tweede Wereldoorlog, met oprukkende tanks en vernielde nazibanieren. Daarop volgden shots van modern Russisch wapentuig, nog altijd begeleid door Gazmanovs enthousiast gezang.
Onregelmatigheden
De beelden op BabyTV waren afkomstig uit de officiële videoclip van Vooruit, Rusland. Die 28e maart onderbraken ze twee keer de gewone uitzending. De eerste keer was om 12.18 uur en was het zeer kort, slechts 22 seconden. Even later, om 12.25 uur, duurde de verstoring een dikke drie minuten, vernam De Standaard bij BabyTV. “Wij bevestigen dat de uitzending van kanalen die worden uitgezonden via Eutelsat (een Franse satellietprovider die actief is in heel Europa, red.) op die dag door een externe bron werd onderbroken”, zegt een woordvoerder van de zender. “Elk land waar BabyTV via Eutelsat wordt gedistribueerd, was daardoor getroffen. Inclusief België.”
Telecombedrijf Telenet, dat gebruikmaakt van het signaal van Eutelsat, leidt op basis van technische rapporten van die dag af dat er “onregelmatigheden” waren. “De ontvangst van dat signaal gebeurt geëncrypteerd, en dus beveiligd”, meldt woordvoerder Bart Boone. “Maar als de hacking daarvoor al gebeurt – aan de bron, vooraleer de zender naar ons wordt doorgestuurd – kunnen wij dat niet verhelpen. De enige optie is de zender op zwart te plaatsen zodra we op de hoogte zijn van problemen of onregelmatigheden. Wij hebben tot dusver hierover geen klachten van klanten ontvangen.”
De Nederlandse media nu.nl en NOS berichtten als eerste over de storing nadat een ouder nu.nl had getipt. “Je zag de Russische president Poetin, de Russische vlag, animaties van een brug en de kaart van Rusland”, vertelde Michael Domenech aan nu.nl. “Ik vroeg me af: wat is dit? We hebben vervolgens heen en weer gezapt. Het bleek echt op BabyTV uitgezonden te worden.”
Rode Plein
Het ‘gat’ waarlangs de uitzending werd overgenomen, situeerde zich bij satellietprovider Eutelsat. “We hebben interferentie op de radiofrequentie door een externe bron vastgesteld”, bevestigt Eutelsat-woordvoerster Joanna Darlington. “Er was een tijdelijke impact op sommige videodiensten. Een klein aantal klanten die inhoud in Europa distribueren, is getroffen.”
(Lees verder onder de foto)
Zanger Oleg Gazmanov toen hij in 2012 een medaille kreeg van president Poetin. — © epa
Ook andere zenders die gebruikmaken van Eutelsat, zouden dus verstoord zijn. Dat maakt het weinig waarschijnlijk dat de daders bewust BabyTV viseerden. Maar doordat de melding over die zender ging, wordt het effect van de aanval wel groter: het laatste wat je op een peuterzender verwacht, is een Russisch nationalistisch lied.
Kwetsbaar
Eutelsat zelf zegt geen commentaar te kunnen geven over de “potentiële bron van de externe interferentie”. Volgens BabyTV werd vastgesteld dat het verstorende signaal afkomstig was uit Rusland. Door de keuze van de inhoud die werd uitgezonden, is dat aannemelijk. Oleg Gazmanov heeft van patriottische popnummers zijn handelsmerk gemaakt. Twee jaar geleden trad hij volgens het onafhankelijke Russische medium Meduza op tijdens een massabijeenkomst in Moskou om de annexatie van de Krim te herdenken en de volledige invasie van Oekraïne te steunen. In juni bracht hij Vooruit, Rusland ook voor een volgestroomd Rode Plein. Dat was ter gelegenheid van de nationale feestdag van Rusland.
De korte verstoring van de uitzending van BabyTV past in het rijtje kanalen waarlangs Russische propaganda of desinformatie wordt verspreid. In verhouding tot andere incidenten zijn de gevolgen ervan zeer relatief, al is de methode wel bijzonder. Een inbraak op een tv-satelliet gaat vrij ver en geeft opnieuw aan hoe kwetsbaar de informatiesystemen in Europa kunnen zijn.
“Onze teams zijn volop bezig met de kwestie en zijn waakzaam om de dienstverlening voor mogelijk getroffen klanten te garanderen”, zegt de woordvoerster van Eutelsat.
