Het was de aanslag van 16 oktober 2023 waarbij twee Zweedse voetbalsupporters in Brussel werden doodgeschoten door Abdessalem Lassoued die de ouders van Julie Van Espen over de streep trokken om de Belgische staat te dagvaarden voor “het systematisch falen van Justitie”.
“Wij zijn ervan overtuigd dat Julie nog geleefd zou hebben als Justitie haar werk correct zou hebben gedaan”, klonk het destijds op de persconferentie. De ouders en hun advocaat Stijn Verbist zijn van mening dat de Belgische staat in de zaak-Van Espen tekortgeschoten is in zijn plicht om zijn burgers te beschermen. Iets wat ze ook zagen terugkomen in de aanslag van 16 oktober 2023.
Zedendeliquent
Julie Van Espen (23) vertrok op 4 mei 2019 thuis met haar fiets voor een gezellige avond met enkele vriendinnen in Antwerpen, waar ze echter nooit aankwam. Twee dagen later werd haar levenloze lichaam gevonden in het Albertkanaal. De jonge vrouw was vermoord en verkracht. Een dag later kon haar moordenaar worden gevat: zedendeliquent Steve Bakelmans
Bakelmans was toen al tweemaal veroordeeld voor verkrachting. De eerste keer in 2004, de tweede keer in 2017. Hij kreeg voor die laatste feiten vier jaar effectieve celstraf, maar zijn onmiddellijke aanhouding werd toen niet bevolen. De man liep twee jaar later nog steeds op vrije voeten omdat hij beroep had aangetekend tegen zijn straf, de uitspraak in hoger beroep liet vervolgens veel te lang op zich wachten.
Steve Bakelmans werd voor de moord op Julie Van Espen eind 2021 veroordeeld tot een levenslange celstraf en vijftien jaar terbeschikkingstelling.
“Geen fouten gemaakt”
De familie van Julie Van Espen dagvaardde de Belgische staat bij de rechtbank van eerste aanleg in Brussel en eiste een provisionele schadevergoeding van één euro. De advocaat van de Belgische staat diende deze week haar conclusies in. Daarin stelt de Belgische staat dat er geen fouten zijn gemaakt.
Het hof van beroep in Antwerpen kampte destijds met een structurele onderbezetting die bij de overheid bekend was. Door die onderbezetting kon de zaak van Bakelmans pas 23 maanden later worden behandeld. De Hoge Raad van Justitie schreef in een bijzonder onderzoek naar de feiten omtrent Julie Van Espen dat de strafprocedure helemaal afgerond had kunnen zijn voor de feiten van 4 mei 2019 als de tijd die men heeft genomen om de zaak te behandelen niet zo lang was geweest.
Toch is er volgens de Belgische staat geen duidelijk causaal verband tussen de vertraging bij Justitie en de moord op Julie Van Espen. De staat zegt dat de rechtbank in 2017 geen fouten had gemaakt over de onmiddellijke aanhouding van Bakelmans. Het Openbaar Ministerie had deze destijds wel geëist, maar de rechtbank ging daar niet op in omdat het wettelijk niet anders kon. Op dat ogenblik vormde een risico op recidive geen wettelijke grondslag om de onmiddellijke aanhouding te bevelen, enkel vluchtgevaar.
Dat de Belgische staat de klacht ongegrond verklaart, wil niet zeggen dat de klacht niet voor de rechtbank zal verschijnen. De klacht is echter ingediend tegen de Belgische staat, niet bij de Belgische staat. Het is uiteindelijk de rechtbank van eerste aanleg in Brussel die zich over de zaak zal uitspreken.