Net zoals in het VRT-programma Eerste Keus ontstond ook in het kopstukkendebat op de commerciële zender een zware discussie over genderidentiteit. Van Grieken herhaalde dat er volgens hem in het onderwijs geen plaats en tijd is om kinderen en jongeren te onderwijzen over genderideologie. “De transgenderkoek wordt nu al gebruikt in het onderwijs. Er wordt nu al gesproken over genderfluïditeit en het non-binaire. Alle partijen willen dat het al in de kleuterklas gaat over genderideologie. Gaan we onze leerkrachten daar ook nog eens mee belasten? Wij geloven niet in genders. Enkel in mannen en vrouwen”, zei Van Grieken.
Petra De Sutter voelde zich in haar wiek geschoten en benadrukte dat het hier niet om geloof, maar om wetenschap draait. “Er zijn mensen die zich anders voelen dan wat het lichaam zegt. Dat is wetenschap. Dat heeft niet met geloven te maken. Wat u zegt is je reinste nonsens. En het gevaar is dat men daar een ideologie op baseert, die gevolgen heeft voor mensen die in die situatie zitten. En dat men rechten in vraag stelt. Zodra u de kans hebt, gaat u die ook terugdraaien, net zoals gelijkgezinden in Europa dat nu al doen. Ik maak mij grote zorgen. Vlaams Belang toont zijn ware gelaat.”
Ook premier Alexander De Croo (Open VLD) waarschuwde voor het discours van Van Grieken. “U heeft het over een ideologie, maar het gaat om een realiteit. Gaat u straks ook alleen nog maar abortus toelaten bij een verkrachting of bij medische problemen? Is het echt daar waar we naartoe gaan?”
Van Grieken betichtte zijn tegenstanders leugens te verkopen en benadrukte dat zijn partij geen verworven rechten wil terugschroeven. Toen ontstond er een discussie over wat hij eerder in Eerste Keus verklaarde aan een transgender jongen. De VB-voorzitter ontkende gezegd te hebben dat uitlachen mag, tot consternatie van de andere kopstukken. “Het risico om uitgelachen te worden, en sommigen onder jullie zullen op 9 juni uitgelachen worden, dat is de prijs die je betaalt voor de vrijheid van meningsuiting.” Van Grieken kreeg van zijn tegenstanders én het publiek de wind van voren.
Asiel en migratie
In het debat over asiel en migratie stond Groen alleen met het voorstel om vluchtelingen en Belgen dezelfde rechten te blijven geven. Liefst 91 procent van de stemmende kijkers antwoordde ja op de vraag of erkende asielzoekers eerst moeten hebben gewerkt vooraleer ze een uitkering kunnen krijgen. De (centrum-)rechtse partijen denken er ook zo over. Vooruit zit ergens tussen de twee. De Vlaamse socialisten vinden dat het systeem strenger moet worden en dat de rechten van erkende vluchtelingen aan voorwaarden moeten worden gekoppeld, zoals de bereidheid om te werken en onze taal te leren. (Lees verder onder de foto)
© VTM
Open VLD-kopman Alexander De Croo is van mening dat mensen die hier komen werken welkom zijn. “Mochten zij niet komen, dan zouden onze fabrieken en ziekenhuizen gewoon plat liggen. Wat we voortaan moeten doen: wij moeten degenen zijn die kiezen wie naar hier komt.”
Tom Van Grieken veegde het plan van tafel. “44 procent werkt nu al niet. Ze zijn hier al. We moeten dus niemand meer importeren. Het geld is op. We hebben nood aan een migratiestop.” (Lees verder onder de standpunten)
- We stoppen de militaire interventies waarvoor tot vandaag miljoenen mensen op de vlucht slaan, zoals de oorlogen in Afghanistan, Irak en Libië of de steun aan de Israëlische oorlog in Gaza. Ons buitenlandbeleid is gericht op diplomatie en vredesonderhandelingen
- We treden streng op tegen alle vormen van sociale dumping waarbij buitenlandse arbeidskrachten gebruikt worden om onder de Belgische loon- en arbeidsvoorwaarden te werken
- We voeren een écht solidair spreidingsplan van asielzoekers in over alle landen van de Europese Unie, zodat elke lidstaat zijn steentje bijdraagt
- We maken een eind aan het permanente tekort aan asielopvang door voldoende reserve-opvangplaatsen te voorzien
- We zorgen ervoor dat elke asielzoeker recht heeft op een ernstig onderzoek van de asielaanvraag, met respect voor de Conventie van Genève
- Snelle en transparante asielprocedures. Na maximum 6 maanden hoort iemand te weten of die kan blijven of moet terugkeren
- Een afdwingbaar Europees spreidingsmechanisme voor de opvang van mensen op de vlucht, via een hervorming van de Dublinconventie
- Onrechtvaardige drempels voor gezinshereniging wegwerken, zodat minder gezinnen verscheurd worden
- Mensen in onwettig verblijf beter ondersteunen richting een duurzaam perspectief: verblijfsrecht of terugkeer
- Geen opsluiting van kinderen en kwetsbare groepen, zoals zwangere vrouwen, mensen met een handicap en slachtoffers van mensenhandel
- De opvang van asielzoekers in eigen regio
- De gezinshereniging aan banden leggen door onder andere hogere inkomensvereisten en een inburgeringsexamen
- De instroom van asielzoekers verminderen door onder andere de uitbreiding van de lijst van ‘veilige landen’ en een maximale bijdrage van de asielzoekers in de kosten voor opvang
- Arbeidsmigratie enkel voor hoogopgeleide profielen, bij voorkeur uit westerse landen
- Een referendum over immigratie organiseren
- Minder instroom door buitengrenzen van Europa beter te bewaken. Daar wordt al nagegaan of aanvragen überhaupt ontvankelijk zijn
- Via EU sluit België migratiedeals met landen van herkomst
- Handelsovereenkomsten, ontwikkelingssamenwerking en uitreiken van visa zijn gekoppeld aan bereidheid landen van herkomst om hun landgenoten terug te nemen
- Voorwaarden voor gezinshereniging stevig aangescherpt. Twee jaar in België wonen en werken en dus bijdragen. Toegang tot sociale zekerheid wordt gradueel opgebouwd
- Opvang moet altijd in menswaardige omstandigheden gebeuren. “We aanvaarden niet dat mensen op straat moeten slapen in afwachting van een beslissing in hun asielprocedure.”
- We maken werk van de realisatie van het nieuwe Europese asiel- en migratiepact: strengere controles aan de buitengrenzen, snelle grensprocedures en een verplichte spreiding van asielzoekers tussen de lidstaten
- We korten de procedures drastisch in via het nieuwe migratiewetboek
- Een strenger terugkeerbeleid met dwangmaatregelen zoals huisarrest, infrastructuur voor detentie en een wettelijk kader voor woonstbetredingen
- We koppelen terugkeerbeleid aan sancties voor herkomstlanden: beperkingen op het vlak van arbeidsmigratie, ontwikkelingssamenwerking en visaverlening
- We zijn strenger voor gezinshereniging: door te focussen op de werkelijke zorgrelatie met een kind maken we komaf met het fenomeen ‘bébé papier’
- Landen die geen onderdanen willen terugnemen, moeten ook niet rekenen op handelsakkoorden of arbeids- en studiemigratie naar ons land, en kunnen geen visumvrijstellingen krijgen
- Er moet een eengemaakte Europese asielprocedure komen met verplichte solidariteit en evenwichtige spreiding tussen de lidstaten
- Na een afwijzing (ook in een ander EU-land) kan geen nieuwe asielaanvraag meer worden ingediend
- Er moet een aanklampend terugkeerbeleid komen. Voor wie niet vrijwillig wil terugkeren, moeten woonstbetredingen en detentie mogelijk zijn
- Gezinshereniging moet kritischer worden bekeken omdat de integratie slecht verloopt. De inkomensvereiste voor wie familie laat overbrengen moet worden opgetrokken
- De N-VA pleit voor de externalisering van de asielprocedure. Opvang en bescherming worden buiten de Europese grenzen, in eigen regio georganiseerd
- De absolute prioriteit van het terugkeerbeleid ligt op het terugsturen van criminele illegalen. We voeren ook een levenslang inreisverbod in voor zware criminelen en terroristen
- Wie illegaal Europa betreedt, verliest elke kans op legaal verblijf in de Europese Unie. Wie dat toch probeert, wordt gered en teruggestuurd naar een veilige opvangfaciliteit buiten de EU
- We scherpen de voorwaarden voor gezinshereniging – ook voor vluchtelingen – verder aan: we verhogen de inkomensgrens en stellen die bij naargelang het aantal personen en leggen bijkomende inburgeringsverplichtingen op voor zowel de aanvrager als de gezinshereniger
- We voeren snelle en performante fast track-procedures in voor topprofielen die we koste wat kost willen aantrekken in ‘the war for talent’
Links tegen rechts
Over veel andere thema’s verliep de discussie vaak ideologisch: links tegen rechts. Dat was bijvoorbeeld het geval met het debat over de bedrijfswagens. Groen en Vooruit willen komaf maken met dat typisch Belgisch systeem, op voorwaarde dat werknemers er hun broek niet aan scheuren. “Mensen moeten in euro’s worden betaald, niet in wagens of aandelenopties”, zei De Sutter, maar hoongelach was haar deel omdat het publiek en haar tegenstanders niet geloven dat het mogelijk is om het loon van werknemers zodanig te verhogen dat dat het verlies van bedrijfswagens volledig compenseert.
Er was overigens goed nieuws voor die werknemers: zij krijgen de volgende legislatuur zeker geen indexsprong te slikken, zoals onder de Zweedse regering wel gebeurde. Geen enkele partij wil zo’n indexsprong op de lonen, bleek. Open VLD wil wel het indexeringsmechanisme aanpassen, en die index enkel nog op de nettolonen toepassen, zodat de bedrijven minder moeten betalen. Dat vreet onze pensioenen wel verder weg, waarschuwde Vooruit-voorzitster Melissa Depraetere. (Lees verder onder de foto)
© VTM
De socialiste viel overigens ook op door haar voorstel om smartphones op school te verbieden. Dat komt de kwaliteit van het onderwijs én het mentaal welzijn ten goede. Haar N-VA-collega Bart De Wever had sympathie voor het voorstel, maar paste finaal toch. Alle andere partijen zijn tegen zo’n verbod. “Het is niet aan de politiek om zoiets op te leggen. Laat die keuze aan scholen en leraren. Neurologen en psychologen zeggen trouwens dat je moet leren omgaan met sociale media.”
Het debat verliep woelig en af en toe chaotisch. Vooral de tussenkomsten van Bart De Wever en Tom Van Grieken vielen bij het publiek in de smaak, alsof ze eigen supporters hadden meegebracht. Premier De Croo moest af en toe in verdedigingsmodus. Toen hij voorstelde om een kilometerheffing in te voeren tijdens de spits werd hij ronduit op boegeroep onthaald.