De oorlog in Gaza blijft de gemoederen verhitten aan Vlaamse universiteiten. In Leuven, Antwerpen, Brussel en Gent hebben studenten gebouwen van de universiteiten bezet om de samenwerkingen met Israëlische instellingen aan de kaak te stellen. Aan de UGent bezetten ruim honderd studenten nu al meer dan een week het Universiteitsforum (UFO). Ook proffen en andere personeelsleden hebben almaar meer kritiek op het gevoerde beleid.
Tot nu klonk het steeds dat de UGent geen lopende samenwerkingen heeft met “partijen betrokken bij ernstige mensenrechtenschendingen die de Israëlische overheid pleegt”. Donderdagochtend kwam daar plots verandering in. In een mailtje naar alle personeelsleden en studenten kondigde Van de Walle aan de samenwerking met drie Israëlische instellingen – binnen grotere Europese onderzoeksprojecten – te willen stopzetten. Het gaat om het Holon Institute of Technology, dat materiaal produceert voor het Israëlische leger, het MIGAL Galilee Research Institute, dat “de Israëlische samenleving in de bezette gebieden verder wil ontwikkelen” en het Volcani Centre, een overheidsinstelling.
In zijn mail zegt Van de Walle pas na de vergadering van de raad van bestuur van 3 mei op de hoogte te zijn gebracht van die samenwerkingen door de mensenrechtencommissie van de UGent, die precies nagaat welke samenwerkingen ethisch te verantwoorden zijn. “Ik heb het hier zeer moeilijk mee”, schrijft Rik Van de Walle. Had hij dat toen geweten, dan “had ik er in de raad van bestuur voor gepleit om alles te doen wat mogelijk is om die lopende samenwerkingen zo snel mogelijk stop te zetten”.
Het pijnlijke aan de hele zaak is dat Van de Walle zo indirect zijn eigen vicerector Mieke Van Herreweghe ervan beschuldigd hem slecht geïnformeerd te hebben. Van Herreweghe is voorzitter van de mensenrechtencommissie van de UGent. Dat wordt niet door iedereen in dank afgenomen, want binnen de universiteit is discussie ontstaan over de vraag wat Van de Walle wanneer wist.
Misnoegd
“Hij schuift zijn eigen vicerector aan de kant, terwijl het niet anders kan dan dat hij op de hoogte was van die samenwerkingen”, zegt een bron binnen de mensenrechtencommissie. “Ik snap dat als je je in het nauw gedreven voelt, maar het is een belediging voor al het werk dat de commissie jaren heeft verzet. De meeste leden zijn zwaar misnoegd over de gang van zaken.”
Ook ACOD-afgevaardigde Tim Joosen, tevens lid van de raad van bestuur, spreekt Van de Walle tegen. “Op die bewuste raad van bestuur is minstens één van die drie instellingen ter sprake gekomen”, zegt hij. “Toen is ook de vraag gesteld om die lopende samenwerkingen stop te zetten, maar de rector was daar geen voorstander van. Een beetje vreemd dus dat Van de Walle nu zegt dat hij onvoldoende geïnformeerd was.”
“Op de raad van bestuur is de vraag gesteld om de lopende samenwerkingen stop te zetten, maar de rector was daar geen voorstander van. Een beetje vreemd dus dat Van de Walle nu zegt dat hij onvoldoende geïnformeerd was”
Tim Joosen
ACOD-afgevaardigde
Onze redactie kon een document inkijken dat het kabinet van Van de Walle op 29 april opmaakte ter voorbereiding van die raad van bestuur. Daarin wordt verwezen naar het negatieve advies – dat dateert van eind vorig jaar – voor die drie instellingen, alleen staat er niet dat de UGent daar momenteel mee samenwerkt. “De mensenrechtencommissie heeft verschillende malen met nadruk herhaald dat de UGent momenteel geen enkele samenwerking onderhoudt met Israëlische instellingen die de mensenrechten schenden”, zegt de UGent-persdienst in een reactie. “Dat is pas vorige week duidelijk geworden.”
“Gezicht redden”
Niet iedereen binnen de UGent neemt vrede met die uitleg. “Tot nu was het standpunt van de rector dat de lopende samenwerkingen binnen grote onderzoeksconsortia niet zomaar stopgezet konden worden omdat het te veel geld zou kosten”, zegt UGent-professor internationale studies Koen Bogaert. “Ik denk dat hij te lang onderschat heeft hoe groot het protest is tegen die samenwerkingen, en dat hij nu zijn gezicht probeert te redden. Ook de beslissing van de VUB om uit één zo’n lopend project te stappen zal ongetwijfeld hebben meegespeeld.”
De VUB en de UA maakten de voorbije dagen bovendien lijsten van alle samenwerkingen met Israëlische instellingen openbaar.
“Ik denk dat Van de Walle te lang onderschat heeft hoe groot het protest is tegen die samenwerkingen, en dat hij nu zijn gezicht probeert te redden”
Koen Bogaert
UGent-professor internationale studies
Van de Walle zelf riep de commissie donderdagochtend bij hoogdringendheid bijeen om zich te beraden over zijn vraag om de lopende samenwerkingen met de drie Israëlische partners stop te zetten. Donderdagavond volgde het advies. In de eerste plaats adviseert de commissie dat de nodige stappen worden gezet binnen het consortium om na te gaan of de lopende samenwerking met de betrokken Israëlische partner kan worden stopgezet. “Indien dat niet het geval is, dient de UGent de nodige stappen te zetten om zelf uit het project te stappen”, klinkt het. De commissie beseft dat dit advies gevolgen kan hebben voor het werk van onderzoekers en doctoraatsstudenten, kan leiden tot verlies aan financiering, en de relaties met andere partners onder druk kan zetten. “Desondanks de mogelijke repercussies, vindt de commissie dat advies gerechtvaardigd in de huidige geëscaleerde context.”
