Verkiezingsdrukwerk in de bus, gericht aan je kinderen van 16 of 17 jaar. De voorbije dagen en weken heeft het bij meerdere mensen tot irritatie geleid. Mag dat dan zomaar? En hoe komen politieke partijen eigenlijk aan jouw naam en adres?
Politiek drukwerk bij verkiezingen: er valt niet aan te ontkomen. Ieder van ons krijgt flyers, brochures en meer in de brievenbus. Zelfs als daar een ‘geen reclame’-sticker opplakt. “Dat is wettelijk zo bepaald”, zegt Koen Schuyten van de FOD Binnenlandse Zaken. “Want politiek drukwerk valt niet onder reclame maar onder informatie.” Folders van de Okay om de hoek krijg je dankzij die sticker dus niet, maar tegen de nieuwe flyer van N-VA of Vooruit beschermen ze je niet. Vanuit het idee: wie zijn, haar of hun stem gaat uitbrengen, hoort voldoende geïnformeerd te zijn.
Het gebeurt zelfs dat je gerichte brieven krijgt, waarop je naam ook is ingevuld. Ook dat is perfect wettelijk, zegt Schuyten, zelfs als die brieven gericht zijn aan je kind van 16 of 17 jaar. Op sociale media lieten meerdere mensen hun ongenoegen daarover al blijken, maar juridisch is er niets tegen in te brengen.
Kiezerslijsten
Maar hoe komen die politieke partijen aan je naam en adres? “Politieke partijen en kandidaten op kieslijsten kunnen de kiezerslijsten opvragen bij elke gemeente of stad”, zegt Schuyten. “Daarop staan de naam en het adres van alle mensen die stemgerechtigd zijn. Die informatie mogen ze gebruiken om je aan te schrijven.”
Schuyten benadrukt wel dat partijen en kandidaten erover moeten waken dat ze alleen gegevens gebruiken die ze via die kiezerslijsten krijgen. Op basis van de adressenlijst van de lokale voetbalclub of jeugdbeweging mag het niet. Ook wettelijk bepaald is dat die gegevens alleen tijdens de campagne – vóór de verkiezingen dus – gebruikt mogen worden.
Verzet aantekenen
Denk trouwens niet dat je machteloos staat tegenover al dat verkiezingsdrukwerk. Je hebt als burger wel degelijk het recht om bezwaar aan te tekenen tegen het ontvangen van flyers, brieven en zo meer van politieke partijen en kandidaten. Om dat te doen, schrijf je de politicus of partij aan en maak je je wens kenbaar om niet langer drukwerk te ontvangen. De politicus is verplicht om je binnen de maand van antwoord te dienen. Gebeurt dat niet, dan kan je aankloppen bij de Gegevensbeschermingsautoriteit.
Belangrijk om weten is wel dat je wens om geen verkiezingsdrukwerk te krijgen vervalt bij de volgende verkiezingen, want dan krijgen de kandidaten gewoon opnieuw een kiezerslijst met jouw naam erop van je gemeente of stad. “En daarom pleiten wij er in onze nota voor de verkiezingen voor dat je aan je gemeente of stad kan vragen om van die lijst te verdwijnen wanneer die bezorgd worden aan politici”, zegt Aurélie Waeterinckx van de Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA). In die nota vraagt de GBA om de persoonsgegevens in de lijst te markeren, ook bij volgende verkiezingen. Op die manier zou je niet tijdens elke verkiezingscampagne bezwaar moeten aantekenen, maar het kan op dit moment dus niet.
