Wat is het doel van de vredestop?
De ‘Conferentie over vrede in Oekraïne’ vindt zaterdag 15 en zondag 16 juni plaats in Bürgenstock, een kuuroord aan het meer van Luzern in Zwitserland. Het oorspronkelijke doel was om een kader overeen te komen waarbinnen echte vredesonderhandelingen kunnen worden gevoerd. Een voorstel met brede internationale steun zou Moskou nog verder isoleren, terwijl Kiev zelf hoopt de internationale steun voor de Oekraïense zaak te vergroten. (Lees verder onder de foto)
De Oekraïense president Zelenski werd met een helikopter naar Bürgenstock gebracht. — © AFP
Later werd duidelijk dat vooral gesproken zou worden over enkele minder controversiële punten: voedselveiligheid (graanhandel), de terugkeer van gevangenen en ontvoerde kinderen en nucleaire veiligheid, met name de door Rusland bezette kerncentrale in Zaporizja.
Wie komt er allemaal?
Meer dan 90 landen en organisaties hebben toegezegd om zich te buigen over een mogelijke weg naar vrede in Oekraïne. Bijna 60 staats- en regeringsleiders geven acte de présence. De Franse president Emmanuel Macron en de Duitse kanselier Olaf Scholz worden verwacht, net als de Italiaanse premier Giorgia Meloni, de Nederlandse eerste minister Mark Rutte, de Canadese premier Justin Trudeau en zijn Japanse ambtgenoot Fumio Kishida.
De Britse premier Rishi Sunak ging eerst niet komen, maar zou dat nu toch doen. Het Witte Huis bevestigde de komst van de Amerikaanse vicepresidente Kamala Harris en veiligheidsadviseur Jake Sullivan, die de teleurstelling over het wegblijven van president Joe Biden moeten opvangen. Zuid-Korea en de Filipijnen tekenen wellicht eveneens present. (Lees verder onder de foto)
President Biden is er zelf niet bij in Bürgenstock, zijn vicepresidente Kamala Harris wel. — © AFP
Toch is ook de aanwezigheid van niet-westerse landen belangrijk om de top en een mogelijke slotresolutie draagkracht te geven. Kaapverdië en Malawi zouden vooralsnog de enige Afrikaanse landen zijn die zich volgens Oekraïne hebben aangemeld.
Wie komt niet?
Ongeveer de helft van de 160 uitgenodigden blijft thuis. India stuurt slechts een beperkte vertegenwoordiging, terwijl VN-chef António Guterres uit Bürgenstock wegblijft, net als Brazilië, Pakistan, Zuid-Afrika en Saudi-Arabië.
De Chinese president Xi Jinping gaat niet in op de uitnodiging, en vaardigt niet eens een delegatie af. Om de uitkomst van de vredesconferentie dwingend te maken voor Poetin, is de aanwezigheid van een topdelegatie van China nochtans noodzakelijk. Het is immers het enige land dat druk op het Kremlin kan zetten. Sinds het begin van de oorlog staat vast dat China deel zal moeten uitmaken van de oplossing. (Lees verder onder de foto)
Poetin beschouwt de top als een “truc om ieders aandacht af te leiden” van de echte verantwoordelijken voor het conflict. — © via REUTERS
Hoe reageert Moskou op de top?
Rusland zelf is niet uitgenodigd en heeft er de voorbije weken alles aan gedaan om het nut van de top in twijfel te trekken. Het Kremlin probeerde de conferentie te saboteren door “bevriende” landen onder druk te zetten om af te zeggen. Vooral Afrikaanse landen werden met sancties bedreigd, zoals het stoppen van de uitvoer van landbouwgewassen, olie of chemicaliën.
De Russische president Vladimir Poetin herhaalde geregeld dat volgens hem president Zelenski “ongrondwettelijk” aan de macht is omdat door de staat van beleg de presidentsverkiezingen in Oekraïne werden uitgesteld. Hij erkent alleen het parlement en zegt dus ook geen akkoorden met Oekraïne te kunnen sluiten omdat “er geen staatshoofd is”. Op andere momenten stelde hij dan weer dat het hele Oekraïense regime illegaal is, omdat het aan de macht kwam na “een coup” in 2014 – toen de pro-Russische regering werd verjaagd. Wat op de conferentie ook beslist wordt, er is volgens het Kremlin geen legale partner om een akkoord mee te sluiten.
Vrijdag haalde Poetin nogmaals uit naar de bijeenkomst, die hij beschouwt als een “truc om ieders aandacht af te leiden” van de echte verantwoordelijken voor het conflict. In de ogen van Poetin zijn dat het Westen en de autoriteiten in Kiev. “In dat verband wil ik benadrukken dat het zonder de deelname van Rusland en zonder een eerlijke en verantwoordelijke dialoog met ons onmogelijk is om tot een vreedzame oplossing te komen in Oekraïne en voor de veiligheid van Europa in het algemeen”, aldus de Russische president.
Het Zwitserse Bureau voor Cybersecurity maakte intussen melding van aanvallen door pro-Russische hackers op Zwitserse overheidswebsites. Ook de websites van organisaties die bij de vredestop zijn betrokken, zijn getroffen. De impact van de cyberaanvallen is echter beperkt, en de veiligheid van de betrokken organisaties of het verloop van de conferentie zelf zijn niet in het geding, luidt het.
© AFP
© AFP
