Decennialang is de Amerikaanse regering beschuldigd van het manipuleren van de publieke perceptie via media, propaganda en psychologische operaties (psy-ops). Terwijl velen dergelijke beweringen als samenzweringstheorieën afdoen, suggereren gedeclassificeerde documenten en historische verslagen dat de regering actief het nieuws, de entertainmentsector en het publieke discours heeft beïnvloed om verhalen te vormen die ten goede komen aan de Orwelliaanse staat.
Van Operation Mockingbird, dat inlichtingenagenten in redacties integreerde, tot de Smith-Mundt Act, die voorschreef hoe propaganda in eigen land mocht worden gebruikt, roepen deze programma’s een cruciale vraag op: Hoeveel van wat we zien, horen en geloven is zorgvuldig vervaardigd?
Vijfde- generatieoorlogvoering wordt gedefinieerd als niet-kinetieke militaire actie, zoals sociale engineering, desinformatie, cyberaanvallen en opkomende technologieën zoals kunstmatige intelligentie en volledig autonome systemen. De term werd in 2008 gebruikt door Terry Terriff, die de ricin-brieven van 2003 als een mogelijk voorbeeld presenteerde. Sociale engineering en desinformatie zijn de politiek correcte termen geworden voor wat nauwkeuriger Psychologische Operaties (psy-ops) genoemd zou kunnen worden.
Stel je voor dat je naar je favoriete entertainer of nieuwsanker kijkt; zij lijken in overeenstemming te zijn met elke linkse of rechtse ideologie, zaak of cultureel gesprekspunt. Een goed voorbeeld hiervan zou zijn Cardi B die op de DNC verschijnt om zwarte vrouwen voor Kamala Harris te mobiliseren, alleen om door sceptici als gecontroleerde oppositie te worden beschouwd. Het is zo simpel als het laten veranderen van profielfoto’s op sociale media om loyaliteit aan een cultureel probleem te tonen waarmee ze zich niet echt identificeren. Dat, mijn vrienden, is de definitie van een psy-op—een strategische, door de overheid gesteunde invloedscampagne gebruikt om de publieke opinie te vormen, verhalen te beheersen en tegenstanders te destabiliseren. Deze tactieken worden niet alleen in oorlogsituaties gebruikt, maar ook op het thuisfront via media, sociale platforms en entertainment om de massaperceptie onbewust te vervormen en te ondermijnen.
Cardi B spreekt tijdens een campagnemitraille van de Democratische presidentiële kandidaat, de Amerikaanse vice-president Kamala Harris in het Wisconsin State Fair Park Exposition Center op 1 november 2024 in Wisconsin. (Credit: Andrew Harnik/Getty Images)
Gedeclassificeerd in de jaren ’70 na de Church Committee-hoorzittingen, was Operation Mockingbird een programma dat journalisten van grote nieuwsuitzendingen rekruteerde om als informanten te dienen, waardoor de boodschap van de CIA of door de staat goedgekeurde narratieven werden herhaald—of het nu ging om buitenlandse zaken, binnenlandse beleid of desinformatie over politieke leiders. Deze trend bestaat vandaag de dag nog steeds, met legacy media die te maken hebben met een afnemend publiek vertrouwen. Te vaak dienen kanalen zoals CNN, BBC en FOX als echo kamers, wat scepticisme over hun integriteit bevordert.
Met dit alles in gedachten blijft de grote vraag: Zijn er geen beleid om dit soort manipulatie thuis te voorkomen? Dit leidt tot het volgende cruciale punt.
De Smith-Mundt Act van 1948 was ontworpen om de Amerikaanse regering in staat te stellen propaganda in het buitenland te verspreiden, vooral in het naoorlogse Europa, om de Sovjet-invloed tegen te gaan. De wet verbood strikt binnenlandse propaganda, zodat belastinggeld niet kon worden gebruikt om de publieke opinie binnen de Verenigde Staten te manipuleren. De realiteit is echter heel anders. Terwijl deze beleidsmaatregelen de transparantie dienden te waarborgen, suggereren de onthullingen van Project Mockingbird het tegendeel. Aanvankelijk was staatssteun voor media-narratieven covert; dat veranderde in 2012.
Onder de Obama-administratie werd de Smith-Mundt Modernization Act aangenomen, die de beperkingen op binnenlandse propaganda ophief. Dit stelde Amerikaanse overheidsinstanties in staat om legaal staatsgesponsorde narratieven rechtstreeks aan het Amerikaanse publiek uit te zenden. Nu kunnen belastingdollars worden gebruikt om binnenlandse propaganda te pushen, en door bedrijven beheerde nieuwsuitzendingen kunnen legaal coördineren met inlichtingendiensten om de publieke perceptie vorm te geven. Sociale media werden het belangrijkste voertuig voor door de staat en corporaties gesponsorde messaging onder de dekmantel van “de bevolking informeren.”
Met de Smith-Mundt Modernization Act die de deur opent voor binnenlandse propaganda, werd Big Tech al snel een krachtig instrument voor psychologische operaties. In 2014 werd Facebook betrapt op het uitvoeren van psychologische experimenten met bijna 700.000 gebruikers zonder hun toestemming. De sociale-mediagigant wijzigde opzettelijk nieuwsstromen om ofwel overweldigend positieve of negatieve inhoud te tonen om de invloed op de emoties en outlooks van gebruikers te observeren. Het experiment bewees dat platforms menselijke emoties op massale schaal kunnen manipuleren. Facebook-executive Sheryl Sandberg verklaarde in 2017: “Dit was onderdeel van lopend onderzoek dat bedrijven doen om verschillende producten te testen, en dat was wat het was; het werd slecht gecommuniceerd.” Terwijl de reacties en gedragingen van gebruikers direct werden beïnvloed door de inhoud die aan hen werd getoond, is Facebook sindsdien veranderd in een platform voor “vrije pers” met minimale fact-checking en minder strenge richtlijnen om een gebalanceerde omgeving te waarborgen.
Facebook’s Sheryl Sandberg biedt haar excuses aan voor slechte communicatie over psychologische experimenten. Fotografie: Money Sharma/EPA Fotografie: MONEY SHARMA/EPA
Big Tech functioneert als een hulpmiddel voor psy-ops door te controleren wat mensen zien, hoe ze reageren en wat ze geloven. Keer op keer heeft de geschiedenis aangetoond dat mainstream media als spreekbussen dienen voor propaganda en twijfelachtige verhalen. De strijd om de waarheid is aan de gang, en degenen die informatie beheersen, beheersen de werkelijkheid zelf. Terwijl we verder afdalend in dit digitale strijdtoneel is één feit onbetwistbaar—de waarheid wordt niet langer ontdekt; ze wordt vervaardigd. En perceptie is het ultieme wapen.
