De Werelderfgoed-status van de beroemde oude Hollandse windmolens bij Kinderdijk wordt ironisch genoeg bedreigd door de mogelijke plaatsing van 6 tot 10 zeer grote moderne windturbines. De betrokken gemeenten moeten op 9 juli een (voorlopige) beslissing nemen.
Door Bert Weteringe
Foto: Rijnmond Nieuws – Zo zou de omgeving van Kinderdijk er uit kunnen gaan zien
Het is sinds het ontstaan van de Werelderfgoedlijst in 1978 pas drie maal eerder voorgekomen dat Werelderfgoed van de lijst werd verwijderd. Het meest recent gebeurde dat in 2021 met maritieme handelsstad Liverpool. Daar werd door de komst van nieuw- en hoogbouw het aangezicht van de stad onherstelbaar aangetast. Voldoende reden voor Unesco om de stad van de werelderfgoedlijst te verwijderen.
Wacht hetzelfde lot voor Werelderfgoed Kinderdijk als de plannen voor het plaatsen van windturbines in de omgeving worden doorgezet? Volgens de directeur van Stichting Werelderfgoed Kinderdijk, Peter-Jan van Steenbergen, is het risico daarop reëel. De colleges van Gorinchem en Molenlanden hebben namelijk voorgesteld om locaties S (Gorinchem-Noord) en J (zuidwesten van Molenlanden) aan de provincie voor te dragen voor de mogelijke realisatie van 6 tot 10 windturbines met een tiphoogte van 240 tot 280 meter (zie kaart). Locatie J heeft impact op de zichtlijn van Werelderfgoed Kinderdijk en daarmee loopt Kinderdijk het risico de status van Werelderfgoed te verliezen.
Van Steenbergen noemt het een gemiste kans dat hij niet tijdig is geïnformeerd over de plannen door de gemeenten. Van Steenbergen: “Wij staan ervoor om de erfgoedwaarde te beschermen en dat betreft niet alleen de 19 molens, maar ook de zichtlijn.” De plannen worden binnenkort besproken tijdens een bestuurlijk overleg van het samenwerkingsverband tussen het Werelderfgoed, gemeente, provincie, waterschap en het Rijk. “Of dat invloed gaat hebben weet ik niet, maar je zou toch zeggen dat het mogelijke verlies van de Werelderfgoed-status voldoende reden moet zijn om te zeggen: we gaan het niet doen.”
Het bestuurlijk overleg vindt plaats vóór 9 juli, de dag dat de gemeenteraden een besluit nemen over het voorstel van de colleges om locaties S en J aan te wijzen voor de mogelijke plaatsing van windturbines. “Wanneer er een definitief plan komt voor windturbines in de zichtlijn van Kinderdijk, is er een zogenaamde ‘Heritage Impact Assessment’ – HIA – nodig”, aldus Van Steenbergen. Dit is een cultuurhistorische effectrapportage naar de effecten van ruimtelijke ontwikkelingen of ingrepen op een Werelderfgoed. In 2014 werd er ook al een HIA voor Kinderdijk uitgevoerd. Toen waren er plannen voor de plaatsing van vijf kleinere windturbines op het terrein van Nedstaal in Alblasserdam. De uitkomsten daarvan deden de provincie Zuid-Holland besluiten om geen toestemming voor de windturbines te verlenen.
Inmiddels zijn er meerdere actiegroepen ontstaan in de gemeente Molenlanden die fel tegen de komst van windturbines in dit weidse landschap zijn. Ook in Papendrecht zijn de plannen ingeslagen als een bom. Zoekgebied J ligt op slechts 500 meter afstand van de bebouwde kom en de mensen maken zich zorgen om de overlast die dit gaat veroorzaken. Bezorgde inwoners en belanghebbenden in Papendrecht, Molenlanden, Kinderdijk, Wijngaarden en omstreken zijn onlangs een petitie gestart. Daarin verzoeken zij de gemeente Molenlanden onder andere om het proces van het plaatsen van windturbines zo dichtbij woningen in Oud-Alblas, Papendrecht en Wijngaarden te stoppen. De petitie is op moment van schrijven van dit artikel al ruim 3.700 keer ondertekend.
Nadat de gemeenten op 9 juli een besluit nemen over de voorgestelde gebieden, moet de provincie Zuid-Holland het uiteindelijke besluit nemen over de komst van windturbines. Deze beslissing wordt eind 2025 verwacht.
De petitie vindt u:hier