Alle belangrijke ministersposten in het nieuwe kabinet, komen
in handen van voorstanders van steun voor Oekraïne in de oorlog
met Rusland. De nieuwe minister van Justitie en Veiligheid David
van Weel (VVD) is nu nog de rechterhand van Navo-topman Jens
Stoltenberg, op Defensie komt VVD-havik Ruben Brekelmans en
op Buitenlandse Zaken komt “uitgesproken Europeaan” Caspar
Veldkamp (NSC, ex-CDA) die de oorlog in Oekraïne “onze oorlog”
noemt. Sorteert het nieuwe kabinet hiermee voor op een grote
Europese oorlog?
De oorlog in Oekraïne heeft de laatste
jaren van het minister-presidentschap
van Mark Rutte, die nu de hoogste baas
van de Navo wordt, getekend. “Het is
ook onze oorlog”, zo klonk het steevast
uit de mond van de minister-president,
terwijl hij namens Nederland steeds meer
financiële steun en wapens aan Oekraïne
leverde.
Ons land lijkt zich achter de schermen
ook steeds meer voor te bereiden op een
directe confrontatie met Rusland. Zo
worden de geesten rijp gemaakt voor het
opnieuw oproepen van Nederlandse jongeren voor de dienstplicht, worden sturende onderzoeken over ‘sneuvelbereidheid’ gepubliceerd en toert het ministerie
van Defensie door het land, om ruimte te
claimen voor munitie-opslagplaatsen en
andere militaire activiteiten.
De PVV was van origine geen voorstander
van escalatie van de oorlog in Oekraïne.
Wilders wilde geen wapens leveren aan
het land, maar dit standpunt moest al
snel in de ijskast tijdens het formatieproces. Sterker nog, de steun aan Oekraïne leek een van de breekpunten te
zijn voor de formatie. Uitgerekend Rutte bemoeide zich met de kwestie: geen
steun aan Oekraïne zou volgens hem het
einde van de eventuele betrokkenheid
van de VVD bij een nieuwe regering betekenen. Wilders, die voor het eerst na
jaren oppositie uitkeek naar een plek in
de coalitie, ging overstag – en hoe. Alle
belangrijke ministersposten komen in
handen van uitgesproken voorstanders
van de oorlog.
Zo komt het ministerie van Veiligheid
en Justitie onder leiding te staan van
de 48-jarige David van Weel (VVD), die
op dit moment als assistent-secretaris-generaal van de Navo de rechterhand
is van Navo-topman Jens Stoltenberg.
Hij houdt zich bij de Navo voornamelijk bezig met hybride oorlogvoering,
zoals cyberaanvallen, bestrijding van
‘desinformatie’, en ‘veiligheidsdreigingen’, zoals klimaatverandering en
energiezekerheid.
Hij werkte hiervoor op het ministerie
van Defensie en het ministerie van Algemene Zaken, waar hij tussen 2016 en
2020 de directe adviseur van Rutte was
op het gebied van defensie en buitenlandse zaken.
Van Weel is geen jurist. Tot de benoeming van de huidige minister van Veiligheid en Justitie, Dilan Yesilgöz, leek het
in bezit hebben van een Rechtendiploma
toch wel het minste dat verwacht kon
worden van een minister op dit departement. Of heeft Veiligheid voor dit kabinet
hogere prioriteit dan Justitie?
In zijn vele optredens op radio en tv en
in interviews in kranten van de afgelopen jaren valt in ieder geval één ding
op: Van Weels uitgesproken steun voor
Oekraïne. Hij schetst keer op keer het
beeld van “Russische agressie” en het
belang van het leveren van extra financiële steun en wapens aan Oekraïne “om
onszelf te beschermen”. Tevens onderstreept hij voortdurend het belang van
het Navo-bondgenootschap. Sinds de
oorlog in Oekraïne is het volgens hem
meer dan duidelijk geworden wat het belang van collectieve verdediging is. Ook
op het gebied van binnenlandse politiek
is duidelijk dat Van Weel vindt dat Nederland meer moet doen om zich op een
oorlog voor te bereiden. Op 11 mei van dit
jaar stelde hij in een interview met BNR
dat hij van mening is dat de noodzaak tot
voorbereiding in Nederland nog onvoldoende wordt gevoeld. Hij sprak zich uit
voor het verhogen van het defensiebudget en stelde, opmerkelijk genoeg, dat
een traag proces van regelgeving en het
verlenen van vergunningen er in Europa
voor zorgt dat wij steeds achterlopen op
Rusland: dat land heeft al een economie
die volledig op oorlog draait.
Net als het ministerie van Veiligheid
en Justitie komt ook het ministerie van
Defensie in handen van de VVD. Opkomend talent binnen de VVD, Ruben
Brekelmans, is de beoogd leider van dit
departement. De 37-jarige Brekelmans
studeerde economie en bestuurskunde
(afstudeerrichting ‘global politics’). Hij
had diverse banen in de consultancy
waarna hij zijn overstap maakte naar de
ambtenarij. Achtereenvolgens werkte hij
bij de ministeries van Justitie en Veiligheid, Financiën en Asiel. Vanaf 2021 zit
hij in de Tweede Kamer namens de VVD.
Brekelmans is een van de Kamerleden
die zich het felst heeft uitgesproken voor
aanhoudende steun aan Oekraïne. In
april van dit jaar reisde hij zelfs af naar
het land. Op de VVD-website is te lezen
dat hij uit het bezoek vooral meeneemt
dat er snel structureel meer hulp moet
worden geleverd aan Oekraïne.
Op dezelfde website is te lezen dat Brekelmans zich als beoogd nieuwe minister wil inzetten voor “het vrij en veilig
houden van Nederland”. Voor hem lijkt
dat, net als voor zijn aanstaande collega Van Weel, niet besloten te liggen
in vredesonderhandelingen met Poetin,
maar in het leveren van meer wapens en
financiële steun aan Oekraïne en in het
land onderdeel maken van de EU en de
Navo. Eerder dit jaar sprak Brekelmans
zich bij BNR radio uit voor het controversiële voorstel de tegoeden te confisqueren die Rusland in het Westen heeft
gestald en die na de inval in Oekraïne
zijn ‘bevroren’. De Russische regering
is woedend over dit plan en dreigt met
harde tegenmaatregelen als het wordt
uitgevoerd.
Brekelmans en Van Weel vinden straks
ongetwijfeld een belangrijke bondgenoot in hun collega Caspar Veldkamp,
de beoogd minister van Buitenlandse
Zaken namens NSC. De 60-jarige Veldkamp, de nummer vier op de lijst van
de vorige Tweede Kamerverkiezingen
van Omtzigts partij, ontpopte zich in de
Tweede Kamer net als Brekelmans tot
voorstander van vergaande steun aan
Oekraïne. Voorafgaand aan zijn loopbaan
in de Haagse politiek maakte Veldkamp
carrière in de buitenlandse diplomatie.
Hij is oud-CDA-lid en een “uitgesproken Europeaan”. Hij droomde naar eigen
zeggen van een EU-ambassadeurschap
namens Nederland.
Die droom laat nog even op zich wachten, maar Veldkamp kan zich in de hoedanigheid van minister van Buitenlandse Zaken wel inzetten voor zijn andere
voorkeuren: Oekraïne en Israël. In dat
laatste land was Veldkamp tussen 2011
en 2015 ambassadeur. Hij keert zich tegen de veelgehoorde kritiek dat er sprake
zou zijn van kolonialisme van het joodse
land in de Palestijnse gebieden. Sterker
nog, niet de Palestijnen maar de Israëliërs zijn volgens hem juist kwetsbaar in
het Midden-Oosten en verdienen daarom Nederlandse steun. Wilders zal hier
ongetwijfeld verheugd kennis van hebben genomen. De PVV-leider staat bekend om zijn uitgesproken zionistische
koers. Er gaan zelfs geruchten dat Wilders’ rechterhand tijdens de formatieonderhandelingen, de in Israël geboren
Gidi Markuszower, banden zou hebben met de Israëlische geheime dienst,
de Mossad. Zou dat de reden zijn dat
Markuszower niet door de AIVD-check
kwam?
Veldkamp schaart zich volledig achter
Oekraïne. Hij legt er in interviews keer
op keer nadruk op dat dit “ook onze oorlog” is en dat het “afweren van Russische dreiging” belangrijk is voor de
veiligheid van Nederland. In de Tweede
Kamer bleek hij zelfs een van de eerste voorstanders van het toezeggen van
langdurige steun aan Oekraïne – hetgeen
er inmiddels doorheen is. Daar blijft het
niet bij: ook het Nederlandse mkb moet
volgens Veldkamp de mogelijkheid krijgen om wapens te produceren en Nederland moet, net als andere Europese
Navo-lidstaten, fors extra investeren in
defensie.
Duidelijk is dat onder deze ministers een
verdere escalatie van het conflict in Oekraïne – en daarmee mogelijk zelfs een
derde wereldoorlog – steeds dichterbij
komt. Niemand heeft het over vredesonderhandelingen met Poetin. Dat Nederland door deze houding een doelwit kan
worden van Russische militaire acties,
is geen onderwerp van discussie. Niets
in dit zogenaamde ‘PVV-kabinet’ staat
het voortzetten van de lijn-Rutte in de
weg. Sterker nog, het kabinet Schoof is
in veel opzichten een oorlogskabinet.