Anna Verwaal weet nog precies wanneer bij haar voor het eerst het idee ontstond dat baby’s in de baarmoeder veel meer ervaren dan de meeste mensen beseffen. “In 1990, het begin van de Golfoorlog, werkte ik in een academisch ziekenhuis in Saoedi-Arabië en daar werd mij een rood-witte doek overhandigd”, vertelt zij. “Toen ik die neerlegde, bewoog het en kwam er een piepklein jongetje tevoorschijn. Hij was als vondeling achtergelaten door bedoeïenen. De kinderarts schatte in dat hij drie maanden te vroeg geboren was. Terwijl ik me afvroeg wat het met een kind doet – voornamelijk aanraking voelen via noodzakelijke medische handelingen en niet door liefdevolle ouders – keek hij mij met pientere oogjes aan en hield mijn vingerkootje vast. Door hoe hij al rondkeek, voelde ik dat hij zich bewust was van wat wij met hem deden. Terwijl hij nog zoveel weken in de baarmoeder had moeten verblijven. Dan is een baby in de baarmoeder zich dus al gewaar van wat er om hem heen gebeurt, was mijn conclusie. Sultan, noemde ik mijn grote leermeester in het allerkleinste formaat. Hij woog nog geen twee pond.”
Anna had vanuit haar opleiding niets meegekregen over bewustzijn voor, tijdens en na de geboorte. Tot eind jaren ’80 werden wereldwijd baby’s nog geopereerd zonder verdoving, vertelt zij. “Ze werden vastgebonden en kregen een spierverslapper, want door een nog niet volgroeid zenuwstelsel konden ze toch geen pijn voelen dachten artsen toen. Dit bleek dus helemaal niet te kloppen. ‘Gelukkig hebben ze het niet onthouden’ was de volgende aanname. Maar ook dat klopte niet. Baby’s hadden het wel degelijk gevoeld, en alle ervaringen in hun lichaamsgeheugen opgeslagen. Toen ik in 2013 in Nederland kwam en mijn opgedane kennis daarover wilde delen, werd ik zweefteef genoemd.” Hoewel de inzichten die Anna opdeed inmiddels breder worden geaccepteerd, is pre- en perinatale psychologie nog steeds geen onderwerp als je neonatoloog wilt worden of verloskundige, huisarts, psychiater, of psycholoog. Daarin hoopt zij verandering te brengen.
Wanneer werd je voor het eerst serieus genomen?
Dat gebeurde nadat de film In Utero werd vertoond, een documentaire over het leven in de baarmoeder en de impact daarvan op het verdere leven. In die film kwamen veel deskundigen voor naar wie ik zelf luisterde tijdens congressen. Ik kreeg daarna meer verzoeken om te komen praten over wat ik zelf geobserveerd had tijdens mijn professionele carrière. Na een lange periode in Los Angeles als verpleegkundige op de verloskamers, kraamafdeling, de neonatologie en in de thuiszorg, besloot ik een eigen praktijk te beginnen om koppels voor te bereiden op een bewuste zwangerschap en bevalling door eerst hun eigen geboortegerelateerde imprints te helpen helen. Tijdens het begeleiden van aanstaande ouders was me opgevallen dat hun angsten vaak voortkwamen uit iets wat hen was overkomen rondom hun eigen geboorte. Als ik het navroeg, bleek dat te kloppen. Een aanstaande vader zag ik in paniek schieten tijdens de bevalling van zijn vrouw. Hij greep zijn hoofd vast en fluisterde: “We gaan dood, ze gaat dood”. Dit was een herinnering aan zijn eigen geboorte-ervaring: hij was met de tang verlost, waarna zijn moeder een levensgevaarlijke bloeding kreeg waaraan ze bijna was overleden. Dit verhaal kwam naar buiten na navraag bij zijn moeder. Ze had haar zoon hier nooit iets over verteld. Geboorte-ervaringen creëren imprints die patronen vormen die je in je verdere leven kunnen belemmeren. Het is belangrijk dat we dit weten.
Kon je jouw ervaringen professioneel delen in die tijd?
In die tijd had ik niemand om dat mee te bespreken. Maar op een gegeven moment was ik uitgenodigd bij een vooraanstaande Amerikaanse psycholoog, zonder dat ik wist wie hij was. Ik dacht: ‘Die kan misschien antwoord geven op mijn vraag’. Ik vroeg hem voorzichtig: ‘Zou het kunnen zijn dat baby’s zich hun geboorte herinneren?’ Hij liep weg. Ik dacht: ‘Nu heb ik iets doms gevraagd’. Maar hij kwam terug met zijn boek Babies remember birth over hoe pre- en perinatale gebeurtenissen opgeslagen worden op cellulair niveau. Hij bevestigde dat wat ik zelf al had waargenomen wetenschappelijk bewezen kon worden, want dit was precies zijn specialisme. Toen pas kwam ik erachter dat hij dr. David Chamberlain was, de beroemde geboortepsycholoog en grondlegger van de Association of Pre – and Perinatal Psychology and Health. Op zijn uitnodiging sloot ik aan bij de associatie en werd ik voorgesteld aan de medeoprichter, psychiater Thomas Verny uit Toronto. Hij had bij zijn patiënten ontdekt dat veel psychiatrische aandoeningen hun oorsprong hebben in de pre- en perinatale periode. Met hen ben ik nauw verbonden gebleven. Op congressen ontmoette ik nog meer grote namen, zoals bijvoorbeeld William Emerson en Bruce Lipton, die in die tijd al kon aantonen dat cellulair geheugen bestaat. Door hen ging ik me verdiepen in het belang van bewuste voorbereiding en begeleiding van de conceptie, zwangerschap en geboorte. Zij leerden mij dat het zoveel beter is, gezonde kinderen te bouwen dan gebroken volwassenen te moeten repareren.
Als geboorte-ervaringen zo’n duidelijke invloed kunnen hebben op wie je wordt als mens, waarom is dit dan geen algemene kennis?
Dat bewustzijn is er nog niet, er bestaan nog geen pre- en perinatale psychologiemodules in Universitaire opleidingen. Daardoor blijft veel leed nog onbewust en zich herhalen. Onze allerprilste ervaringen geven imprints mee. Was je een verassing, een ongelukje of een moetje? Ben je ontstaan tijdens een liefdevol samenkomen of in een petrischaaltje? Hoe voelde het in je moeders baarmoeder toen zij ontdekte dat ze zwanger was van jou? Was het een schok? Hoe reageerde je vader? Het heeft allemaal impact en daardoor kun je met thema’s als angst voor afwijzing te maken krijgen. Hoe waren de ervaringen van jouw moeder tijdens de zwangerschap, waardoor jouw kijk op de wereld is gevormd? En de periode rond de bevalling is belangrijk. Was je moeder aanwezig voor jou of was ze gedrogeerd? Werd je onmiddellijk bij haar weggehaald of lag je lang in een couveuse? Dat kan langetermijngevolgen hebben. Hoe baby’s worden verwelkomd, legt een basis voor hun gevoel van eigenwaarde, veiligheid, erbij horen en hun vermogen relaties op te bouwen die gebaseerd zijn op vertrouwen en capaciteit tot verbinden.
Als medisch ingrijpen tijdens de bevalling noodzakelijk is, moet dat gebeuren. Maar doe het dan zo voorzichtig mogelijk en met respect voor het feit dat een medische ingreep heel eng is voor zo’n kleintje. Het is belangrijk dat baby’s die getraumatiseerd zijn, erkend en opgevangen worden door speciaal daarvoor opgeleide professionals. Na een zware bevalling zou ondersteuning voor moeder en kind onderdeel moeten zijn van onze geboortezorg. Baby’s kunnen nog maanden huilen. Ik zie kinderen die gelabeld worden als ADHD, maar die een zenuwstelsel hebben dat zó overprikkeld is geraakt door de geboorte, dat ze nog steeds leven met ‘waar komt het gevaar vandaan?’ Al je ervaringen liggen opgeslagen in je lichaamsgeheugen, ondanks dat je je niet herinnert wat er is gebeurd.
Hoe belangrijk is de vaderrol?
Die rol wordt nog vaak miskend. Er is zoveel dat een partner kan doen. We moeten beseffen dat op het moment van de conceptie al bepaald wordt welke genen er geactiveerd gaan worden. Hoe de vrouw zich voelde over haar omgeving tijdens de maanden voor ze zwanger werd, heeft daarop invloed. Dus bij een kinderwens is het belangrijk je voor te bereiden. Als een aanstaande mama zich gelukkig, veilig en gesteund voelt in de relatie, dan creëert ze een kindje met betere relationele capaciteiten. Het allermooiste cadeau dat de partner het kind in de baarmoeder al kan geven, is van de mama houden en haar ondersteunen. Dat heeft ongelooflijk goede invloed op hoe hun kindje later in het leven staat. Voorbereiden wil ook zeggen dat je aan de ander vraagt: ‘Wat weet jij over de omstandigheden die jou gevormd hebben? Was je gewenst of niet en hoe ben je geboren? Waar gaan jouw angsten over? Welke thema’s zijn nog niet verwerkt en willen we niet doorgeven aan onze kinderen?’ Als ouders met zoveel bewustzijn een kindje op de wereld zetten, zie je een heel andere dynamiek. Veel meer begrip ook voor wanneer de ander het even moeilijk heeft.
Kun je nog iets meegeven wat de hele samenleving ten goede komt?
Elk mens zou zich moeten afvragen: ‘Hoe zag het leven van mijn ouders eruit rond de periode dat ik ben ontstaan’. Niet alleen de relatie met familieleden en vrienden maar ook onze gezondheid, ons werk en dagelijks leven worden door deze vroege non-verbale, emotionele en somatische imprint bepaald. We zijn vaak bang te wroeten in ons verleden en ons daarover schuldig of verdrietig te voelen. We laten ons liever verdoven met alcohol, drugs, pijnbestrijders of winkelen. Maar meer weten over wat we hebben meegemaakt in deze vroege pre-verbale periode is juist heel behulpzaam. Veel van ons lijden komt vanuit dit onbewuste. Het kan zoveel heling brengen als we het onbewuste bewust gaan maken. Dan kunnen we het gaan benoemen en hiermee leren werken. Als we weten hoe moeilijk het voor onszelf was, te helen van onze eigen imprints, leren we met meer compassie te kijken naar de wereld om ons heen. Ben je bereid te kijken naar wat jou nog pijn doet, wat aangewakkerd wordt door de ander, maar die daarvoor niet verantwoordelijk is? Als je met dit bewustzijn relaties aangaat, heb je veel minder van die grote drama’s die ik vaak zie gebeuren tussen partners, ouders en kinderen, of als er een kindje op komst is. What is not brought to consciousness, comes to us as fate, zegt Carl Jung. Ons bewust worden van de impact van de vormgevende periode op ons eigen leven is een ongelofelijke motivatie om de volgende generatie een stuk bewuster welkom te heten. Dit resulteert in een meer verbonden samenleving.
